Geselecteerde aandoeningen
| Geselecteerde aandoeningen per ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision)-hoofdstuk | |
|---|---|
| INFECTIEZIEKTEN | |
| Maagdarminfecties | |
| Soa, inclusief hiv (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus)) en aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome) | |
| RVP (Rijksvaccinatieprogramma)-ziekten | |
| Zoönosen | |
| Zorggerelateerde infecties en antimicrobiële resistentie | |
| KANKER | |
| Longkanker | |
| Dikkedarmkanker | |
| Borstkanker | |
| Non-Hodgkin lymfomen | |
| Huidkanker | |
| Prostaatkanker | |
| Baarmoederhalskanker | |
| ENDOCRIENE VOEDINGS, EN STOFWISSELINGSZIEKTEN | |
| Diabetes | |
| PSYCHISCHE STOORNISSEN | |
| Verstandelijke handicap | |
| Dementie | |
| Depressieve en bipolaire stoornis | |
| Afhankelijkheid van alcohol (incl. levercirrose) | |
| Afhankelijkheid van drugs | |
| Schizofrenie | |
| Angststoornissen | |
| Autistische spectrum stoornissen | |
| Aandachttekortstoornissen (ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder (Aandachtstekort-stoornis met hyperactiviteit))) | |
| Gedragsstoornissen | |
| Persoonlijkheidsstoornissen | |
| Burn out / chronische overspanning | |
| ZENUWSTELSEL | |
| Epilepsie | |
| Migraine | |
| Ziekte van Parkinson | |
| ZINTUIGEN | |
| Gehoorstoornissen | |
| Gezichtstoornissen | |
| HARTVAATSTELSEL | |
| Coronaire hartziekten | |
| Beroerte | |
| Hartfalen | |
| Hartritmestoornissen (boezemfibrilleren) | |
| Hartstilstand | |
| Aandoeningen van het endocard (hartklepafwijkingen) | |
| ADEMHALINGSWEGEN | |
| Astma | |
| COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) | |
| Infecties van onderste luchtwegen | |
| Influenza | |
| SPIJSVERTERINGSSTELSEL | |
| Gebitsafwijkingen | |
| URINEWEGEN EN DE GESLACHTSORGANEN | |
| Chronische nierziekte/nierfalen | |
| ZWANGERSCHAP, BEVALLING EN KRAAMBED | |
| Complicaties zwangerschap, bevalling of kraambed | |
| HUID EN SUBCUTIS | |
| Constitutioneel eczeem | |
| Contacteczeem | |
| BEWEGINGSSTELSEL EN BINDWEEFSEL | |
| Nek- en rugklachten | |
| Perifere artrose | |
| Reumatoïde artritis | |
| Osteoporose / heupfracturen | |
| AANGEBOREN AFWIJKINGEN | |
| Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel | |
| Downsyndroom | |
| AANDOENINGEN PERINATAAL | |
| Vroeggeboorten | |
| Laag geboortegewicht | |
| LETSELS EN VERGIFTIGINGEN | |
| Letsel door verkeersongevallen | |
| Letsel door privé-ongevallen | |
| Sportblessures | |
| Letsel door arbeidsongevallen | |
| Zelf-toegebracht letsel | |
| Letsel door geweld | |
Aandoening: afwijkende toestand van lichaam en/of geest
Op VZinfo.nl wordt epidemiologische en statistische informatie gepresenteerd van een selectie van aandoeningen. De term ‘aandoening’ staat hierbij voor een afwijking van de normale toestand van lichaam en/of geest. Onder 'normale toestand' verstaan we wat gangbaar is op bevolkingsniveau; in de geneeskunde gelden richtlijnen die aangeven wanneer een bevinding binnen de grenzen van het normale valt, en wanneer een bevinding afwijkend is. Hiermee is de term 'aandoening' een overkoepelend begrip, waarmee syndromen, ziekten, stoornissen, letsels (waaronder ook vergiftiging en verdrinking) en vormen van overbelasting (waaronder ook stressfractuur en KANS (Klachten aan arm, nek en schouder. Dit wordt ook wel Repetitive Strain Injury (RSI) of klachten aan de bovenste extremiteiten genoemd.)) aangeduid kunnen worden.
Bij het vastleggen, analyseren, bewerken en presenteren van informatie over aandoeningen wordt gebruikgemaakt van internationaal vastgestelde codestelsels en classificaties. Deze dragen bij aan het afbakenen van de informatie over een aandoening en welke informatie daarover gepresenteerd kan worden.
Diverse codestelsels, begrippenkaders en classificaties
De classificatie die het hele domein van lichaam en geest omvat, is de internationale statistische classificatie van ziekten en met gezondheid verband houdende problemen (ICD (International Classification of Diseases)). Deze wordt in Nederland onder meer gebruikt in de medisch specialistische zorg en in de doodsoorzakenstatistiek.
Het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM (Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Classificatie voor psychische stoornissen. De DSM is ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van de American Psychiatric Association.)) is specifiek bedoeld voor de classificatie van psychische stoornissen, en wordt in de GGZ (Geestelijke gezondheidszorg) gebruikt.
In de huisartspraktijk wordt de International Classification of Primary Care (ICPC (International Classification of Primary Care)) gebruikt.
Voor het beschrijven van het menselijk functioneren is de International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health)) beschikbaar. Deze bestaat uit een [no-lexicon]gestandaardiseerd[/no-lexicon] begrippenkader en een codestelsel waarmee het menselijk functioneren en de problemen die daarin kunnen optreden (bijvoorbeeld als gevolg van aandoeningen) beschreven en geklasseerd kunnen worden.
59 aandoeningen geselecteerd
Voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 (VTV (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)-2014) zijn 59 aandoeningen geselecteerd (Gijsen et al. 2013Gijsen, R., Hoeymans, N., in't Panhuis-Plasmans, M., Poos, M. J. J. C., Slobbe, L.C.J., Mulder, M., Een nieuwe selectie van ziekten voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen, Bilthoven (2013); Hoeymans et al. 2013Hoeymans, N., Slobbe, L.C.J., Gijsen, R., 59 belangrijke volksgezondheidsproblemen: een selectie van ziekten voor het monitoren van de volksgezondheid (2013)). Deze vormen de basis voor de selectie van aandoeningen op de website VZinfo.nl. Voor meer informatie over hoe de selectie tot stand is gekomen, zie: selectieprocedure.
Meer informatie
- Overzicht van alle geselecteerde aandoeningen (ODS: 8,5 KB)
- Familie van Internationale Classificaties
- American Psychiatric Association. Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Uitgeverij Boom; 2014
- International Classification of Primary Care (ICPC)
Selectieprocedure
| Stap | Beschrijving |
|---|---|
| 1 | Samenstellen van lijst met kandidaataandoeningen |
| 2 | Voorselectie op basis van multicriteria-analyse |
| 3 | Aandoeningen toevoegen op basis van criterium 'vermijdbaarheid' |
| 4 | Aandoeningen toevoegen op basis van criterium 'participatie' |
| 5 | Aandoeningen schrappen op basis van criterium 'lage individuele ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).)' |
| 6 | Vergelijken met andere lijsten van ziekten/aandoeningen en adviezen |
| 7 | Resultaten uit enquête onder professionals verwerken |
| 8 | Aandoeningen toevoegen op basis van beleids- of maatschappelijke relevantie |
| 9 | Kritische beschouwing van de selectie met behulp van experts |
Aandoeningen geselecteerd voor de VTV (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)-2014
VZinfo.nl presenteert informatie over een selectie van aandoeningen. Deze selectie komt overeen met de selectie die is gemaakt voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenning in 2014 (VTV-2014). Om tot de selectie van aandoeningen te komen, zijn negen stappen doorlopen (Gijsen et al. 2013Gijsen, R., Hoeymans, N., in't Panhuis-Plasmans, M., Poos, M. J. J. C., Slobbe, L.C.J., Mulder, M., Een nieuwe selectie van ziekten voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen, Bilthoven (2013);Hoeymans et al. 2013Hoeymans, N., Slobbe, L.C.J., Gijsen, R., 59 belangrijke volksgezondheidsproblemen: een selectie van ziekten voor het monitoren van de volksgezondheid (2013)).
Stap 1: Samenstellen van lijst met kandidaataandoeningen
Uit de duizenden ziektebeelden en diagnosen die in allerlei artikelen, rapporten en databases worden gehanteerd, is een inventarisatie gemaakt van ruim 300 kandidaataandoeningen voor de VTV-selectie. Daarnaast is meerdere experts gevraagd om aandoeningen aan te dragen die in aanmerking komen voor de selectie. Alle door hen genoemde aandoeningen zijn toegevoegd aan de inventarisatie.
Stap 2: Voorselectie op basis van multicriteria-analyse
Uit de lijst van ruim 300 kandidaataandoeningen zijn op basis van een multicriteria-analyse de 50 'meest belangrijke' aandoeningen geselecteerd. De gebruikte criteria zijn sterfte, morbiditeit (incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) en prevalentie (Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief.) in de huisartsenpraktijk), zorggebruik (ziekenhuisopnamen), kosten en ziektelast in DALY (Disability Adjusted Life Years. Maat voor ziektelast ('burden of disease') in een populatie; opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan …)’s.
Stap 3: Aandoeningen toevoegen op basis van criterium vermijdbaarheid
Aan de selectie is een aantal aandoeningen toegevoegd waarvan de incidentie of de sterfte vermijdbaar is. De focus ligt hierbij op preventie, omdat de invalshoek van de VTV publieke gezondheid is.
Stap 4: Aandoeningen toevoegen op basis van criterium ‘participatie’
In de VTV-2014 is (arbeids)participatie een belangrijk thema, en daarom zijn enkele aandoeningen toegevoegd die belangrijk zijn als het gaat om uitval uit het arbeidsproces en jonggehandicapten. Hiervoor is informatie over de Wajong (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten), WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen)/WAO (Wet arbeidsongeschiktheid. De WAO geldt alleen nog voor mensen die op 1 januari 2006 al een WAO-uitkering ontvingen. Sinds 2006 vallen arbeidsongeschikten meestal onder de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA).) en ziekteverzuim bekeken.
Stap 5: Aandoeningen schrappen op basis van criterium ‘lage ziektelast voor patiënt’
Sommige aandoeningen komen weliswaar veel voor en zorgen daarmee op populatieniveau nog voor een redelijke hoeveelheid ziektelast, maar op individueel niveau is de ziektelast zeer laag. Deze aandoeningen zijn geschrapt uit de VTV-selectie.
Stap 6: Vergelijken met andere lijsten van ziekten/aandoeningen en adviezen
Voor morbiditeit en zorggebruik is vooral gebruik gemaakt van registraties bij de huisarts en in ziekenhuizen. Daarom is speciale aandacht besteed aan de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ (Geestelijke gezondheidszorg)), de langdurige zorg en de sector verstandelijk gehandicapten. Ook is speciale aandacht besteed aan de problematiek rondom de geboorte (perinatale morbiditeit en aangeboren afwijkingen). Voor kanker is gekeken naar de cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Tot slot is als check de voorlopige selectie van aandoeningen naast die van de Regieraad gelegd om te bekijken of er aandoeningen in de selectie van de Regieraad zaten die over het hoofd zijn gezien bij het maken van de eerdere stappen in de selectieprocedure.
Stap 7: Resultaten uit enquête onder professionals verwerken
In deze stap zijn verschillende experts geraadpleegd. Drie groepen van experts is gevraagd welke aandoeningen zij van belang achten om toe te voegen aan de VTV-selectie. Die groepen waren:
medici: zowel specialisten als generalisten, die veel kennis hebben van ziekten/aandoeningen,
mensen binnen het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) die veel met de cijfers en de resultaten van de VTV werken,
gebruikers van de VTV, zoals medewerkers van ministeries en koepels van patiëntenorganisaties.
Stap 8: Aandoeningen toevoegen op basis van ‘beleids- of maatschappelijke relevantie’
Als laatste stap zijn nog enkele aandoeningen toegevoegd aan de selectie die voor de verschillende beleidsdossiers bij VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) relevant zijn of maatschappelijk veel aandacht krijgen.
Stap 9: Kritische beschouwing van de selectie met behulp van experts
De lijst met aandoeningen die na stap 8 is ontstaan, is in overleg met experts nog eens onder de loep genomen. De vraag was of er aandoeningen zijn die bij nader inzien samengenomen kunnen worden of toch minder relevant voor de VTV-selectie zijn dan gedacht.
Meer informatie
Overzicht van alle kandidaataandoeningen (ODS: 75 KB)