Veruit meeste bezoeken aan SEH-afdeling vanwege ongevalsletsel

In 2021 is de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 582.000 keer bezocht in verband met letsel, 296.000 keer door mannen (34 per 1.000 mannen) en 286.000 keer door vrouwen (33 per 1.000 vrouwen). In veruit de meeste gevallen (95%) was sprake van een SEH-bezoek in verband met letsel opgelopen door een ongeval (555.000 SEH-bezoeken). In één op de twintig gevallen was er sprake van opzettelijk toegebracht letsel, dat wil zeggen geweldpleging of zelfbeschadiging.

In 2020 en 2021minder SEH-bezoeken voor letsel door COVID-19

Als gevolg van de COVID-19-uitbraak was het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel in 2020 kleiner dan in de daaraan voorafgaande jaren. Hierbij spelen maatregelen een rol die gericht waren op het tegengaan van de verspreiding van het virus, zoals verplicht thuiswerken en het (tijdelijk) sluiten van scholen en sportaccommodaties, waardoor het activiteitenpatroon van de inwoners van Nederland veranderde. Daarnaast gingen mensen minder snel naar het ziekenhuis, om de zorg niet nog meer te belasten en/of uit angst om in het ziekenhuis een COVID-19-besmetting op te lopen. Ook in 2021 speelde COVID-19 een grote rol, maar de coronamaatregelen waren over het algemeen minder beperkend dan in 2020. Dit lijkt zich te vertalen in een stijging van het totaal aantal SEH-bezoeken in 2021 ten opzichte van 2020.

SEH-afdeling meest bezocht voor letsel door privé-ongeval

In 2021 is de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 555.000 keer bezocht in verband met letsel door een ongeval. In veruit de meeste gevallen (bijna 60%) was sprake van een SEH-bezoek in verband met letsel opgelopen door een privé-ongeval (327.000 SEH-bezoeken). Op afstand volgen SEH-bezoeken in verband met een verkeersongeval (110.000 SEH-bezoeken) en in verband met een sportblessure (91.500 SEH-bezoeken). SEH-bezoeken in verband met een arbeidsongeval kwamen veel minder voor (38.000 SEH-bezoeken).

Risico naar type ongeval moeilijk onderling vergelijkbaar

Het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een privé-ongeval is ruim acht keer groter dan het aantal SEH-bezoeken in verband met een arbeidsongeval. Dit betekent niet per se dat het ongevalsrisico buiten het werk groter is dan tijdens het uitoefenen van werk. Het risico hangt immers samen met het aantal uren dat per jaar wordt gewerkt. Zo is ook het risico van een verkeersongeval afhankelijk van het aantal gereisde kilometers en is de kans op een sportblessure afhankelijk van het aantal uren dat sport beoefend wordt.

Meer SEH-bezoeken vanwege zelfbeschadiging dan geweld

In 2021 was bij één op de twintig SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-bezoeken voor letsel (ruim 28.000) sprake van opzettelijk toegebracht letsel, dat wil zeggen letsel als gevolg van geweldpleging of zelfbeschadiging. De verhouding tussen mannen en vrouwen verschilt sterk per toedracht. Het aantal vrouwen dat de SEH bezocht in verband met zelf toegebracht letsel is twee tot drie keer groter dan het aantal mannen. Voor letsel door geweld geldt het omgekeerde.

Relatief veel ouderen bezoeken de SEH-afdeling

In 2021 werd de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 327.000 keer bezocht voor letsel als gevolg van een privé-ongeval, 143.000 keer door mannen en 184.000 keer door vrouwen (16 per 1.000 mannen en 21 per 1.000 vrouwen). Ouderen hebben een sterk verhoogde kans om met letsel als gevolg van een privé-ongeval op de SEH-afdeling terecht te komen. Bij ruim de helft (58%; 190.000) van de SEH-bezoeken was sprake van ernstig letsel.

In 2020 en 2021 minder SEH-bezoeken in verband met COVID-19

Het aantal SEH-bezoeken na een privé-ongeval lag in 2020 10% lager dan in 2019. Hierbij spelen maatregelen een rol die gericht waren op het tegengaan van de verspreiding van de virusziekte COVID-19, waardoor het activiteitenpatroon van de inwoners van Nederland veranderde. Daarnaast gingen mensen minder snel naar het ziekenhuis, om de zorg niet nog meer te belasten en/of uit angst om in het ziekenhuis een COVID-19-besmetting op te lopen. Ook in 2021 was er nog sprake van een COVID-19-effect.

Meeste sportblessures bij jongeren en mannen

In 2021 werd de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 91.500 keer bezocht vanwege een sportblessure, 56.900 keer door mannen en 34.600 keer door vrouwen. Ongeveer de helft van het aantal SEH-bezoeken in verband met een sportblessure (ongeveer 46.000) betrof kinderen en jongeren in de leeftijdsgroep 0 tot en met 19 jaar, ongeveer een kwart van de bezoeken (22.300) betrof kinderen van 10 tot en met 14 jaar. Bij ruim de helft (56%; 51.600) van de SEH-bezoeken was sprake van een ernstige blessure.

In 2020 en 2021 minder SEH-bezoeken in verband met COVID-19

Het aantal SEH-bezoeken in verband met een sportblessure lag in 2020 een kwart lager dan in 2019. Hierbij spelen maatregelen een rol die gericht waren op het tegengaan van de verspreiding van de virusziekte COVID-19, waaronder het (tijdelijk) sluiten van scholen en sportaccommodaties. Daarnaast gingen mensen minder snel naar het ziekenhuis, om de zorg niet nog meer te belasten en/of uit angst om in het ziekenhuis een COVID-19-besmetting op te lopen. In 2021 is het aantal SEH-bezoeken in verband met een sportblessure weer iets is gestegen ten opzichte van de 2020 (85.000), maar lag het aantal SEH-bezoeken nog altijd lager dan in 2019 (112.000).

Risico op arbeidsongeval ruim drie keer groter voor mannen

In 2021 werd de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 38.000 keer bezocht voor letsel als gevolg van een arbeidsongeval, 31.600 keer door mannen en 6.300 keer door vrouwen. Door afronding wijkt het totaal aantal SEH-bezoeken iets af van de som van het aantal SEH-bezoeken door mannen en vrouwen. Vijf keer meer mannen dan vrouwen bezochten dus de SEH-afdeling in verband met een arbeidsongeval. Hierbij is niet gecorrigeerd voor het gegeven dat meer mannen dan vrouwen werken. Wanneer hier wel voor wordt gecorrigeerd, dan is het aantal SEH-bezoeken voor letsel door arbeidsongevallen voor mannen ruim drie keer groter dan voor vrouwen. Gecorrigeerd voor het aantal arbeidsuren was in 2021 het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door arbeidsongevallen het grootst voor de jongste en oudste leeftijdgroepen. Bij ruim een derde (35%; 13.500) van de SEH-bezoeken was sprake van ernstig letsel.

Jongeren vaker slachtoffer van verkeersongevallen

In 2020 werd de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 107.000 keer bezocht vanwege een verkeersongeval, 61.500 keer door mannen en 45.900 keer door vrouwen. Door afronding van de cijfers komt het totaal aantal bezoeken niet overeen met de som van het aantal bezoeken door mannen en  vrouwen. Een vijfde tot een kwart van de slachtoffers valt in de leeftijdsgroep 12 tot en met 24 jaar.  In zes op de tien van de SEH-bezoeken  was sprake van ernstig letsel.
Ook na correctie voor het aantal gereden kilometers is het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door verkeersongevallen in 2020 relatief groot onder jongeren. Het gecorrigeerde aantal SEH-bezoeken is echter veruit het grootst voor mensen van 80 jaar en ouder. 

In 2020 en 2021 minder SEH-bezoeken in verband met COVID-19

Als gevolg van maatregelen om verspreiding van de virusziekte COVID-19 tegen te gaan, zijn er in 2020 minder kilometers gereisd dan in 2019. Het aantal SEH-bezoeken na een verkeersongeval lag als gevolg hiervan in 2020 13% lager dan in 2019. In het tweede COVID-19-jaar 2021 vonden ongeveer 110.000 SEH-bezoeken plaats na een verkeersongeval. Dit wijst op een lichte stijging ten opzichte van 2020 (107.000), maar het aantal SEH-bezoeken is hiermee nog altijd ongeveer 10% lager dan in het jaar 2019.

Mannen 15 t/m 24 jaar grootste groep op SEH voor letsel door geweld

In 2021 werd ongeveer 12.300 keer een SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling bezocht voor letsel door geweld, 8.600 keer door mannen en 3.700 door vrouwen (99 per 100.000 mannen en 42 per 100.000 vrouwen). Relatief veel jonge mannen (van 15 tot en met 24 jaar) bezoeken de SEH-afdeling voor letsel door geweld. Bij ongeveer een derde (35%; 4.300) van de SEH-bezoeken was sprake van ernstig letsel. Mogelijke effecten van de COVID-19-uitbraak op SEH-bezoeken voor letsel door geweld zijn niet te bepalen.

Aantal SEH-bezoeken voor zelf toegebracht letsel groter onder vrouwen

In 2021 werd de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-afdeling ongeveer 15.900 keer bezocht in verband met zelf toegebracht letsel, 4.600 keer door mannen en 11.300 keer door vrouwen (53 per 100.000 mannen en 130 per 100.000 vrouwen). Het risico op een SEH-bezoek voor letsel door zelf toegebracht letsel is het grootst in de leeftijdsgroep 15 tot en met 24 jaar.
In 5% van de SEH-bezoeken was sprake van ernstig letsel (500 -1.400 bezoeken). Het lage aandeel ernstige letsels heeft onder andere te maken met het feit dat een vergiftiging (wat hierbij veel voorkomt) als niet-ernstig wordt gecodeerd omdat de ernst van de vergiftiging meestal niet bekend is.

Geen zichtbaar effect COVID-19-uitbraak op aantal SEH-bezoeken

Er lijkt geen effect te zijn van de COVID-19-uitbraak op het aantal SEH- bezoeken in verband met ernstig zelf toegebracht letsel. Dit in tegenstelling tot diverse andere oorzaken van letsel (ongevallen).

Door COVID-19 in 2020 en 2021minder SEH-bezoeken voor ernstig letsel

Als gevolg van de COVID-19-uitbraak is het aantal SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp)-bezoeken in verband met ernstig letsel in 2020 kleiner dan in voorgaande jaren. Hierbij spelen maatregelen een rol die gericht waren op het tegengaan van de verspreiding van het virus, zoals verplicht thuiswerken en het (tijdelijk) sluiten van scholen en sportaccommodaties. Ook in 2021 speelde COVID-19 een grote rol, maar de coronamaatregelen waren over het algemeen minder beperkend dan in 2020. Dit lijkt zichtbaar in de stijging van het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel in 2021 ten opzichte van 2020. Het aantal SEH-bezoeken was in 2021 echter niet terug op het niveau dat te verwachten was op basis van de ontwikkeling vóór de COVID-19-uitbraak.

Toename SEH-bezoek voor ernstig letsel door privé- en verkeersongevallen

Uit een trendanalyse uitgevoerd door VeiligheidNL blijkt dat het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een privé-ongeval in de periode 2012-2021 is toegenomen met 15%. In 2020 en2021 was sprake van een effect van de COVID-19-uitbraak. Zonder dit effect zou de stijging vermoedelijk groter zijn geweest. In de periode 2012-2021 is het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een verkeersongeval met 18% toegenomen. Deze stijging lijkt eveneens geremd door de effecten van de COVID-19-uitbraak; de stijging over de periode 2010-2019 bedroeg 23% (Stam & Blatter 2021Stam, C., Blatter, B., Letsels 2020; Kerncijfers LIS, Amsterdam (2021)). Het aantal SEH-bezoeken in verband met een ernstige sportblessure is in de periode 2012-2021 afgenomen met 17%. Deze daling lijkt versterkt door de effecten van de COVID-19-uitbraak; de daling over de periode 2010-2019 bedroeg ‘slechts’ 10% (Stam & Blatter 2021Stam, C., Blatter, B., Letsels 2020; Kerncijfers LIS, Amsterdam (2021)). Het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een arbeidsongeval varieerde aanzienlijk en er was geen sprake van een significante toe- of afname over de periode 2012-2021. 
De weergegeven en beschreven trends zijn gecorrigeerd voor veranderingen in de bevolkingssamenstelling, maar er is geen rekening gehouden met mogelijke veranderingen in verkeers- of sportdeelname (Stam & Blatter 2021Stam, C., Blatter, B., Letsels 2020; Kerncijfers LIS, Amsterdam (2021)). 

SEH-bezoek voor opzettelijk toegebracht ernstig letsel niet toe- of afgenomen

Uit een trendanalyse uitgevoerd door VeiligheidNL blijkt dat het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel als gevolg van geweld in de periode 2012-2021 niet significant is toe- of afgenomen. Mogelijke effecten van de COVID-19-uitbraak zijn niet te bepalen. Ook het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig zelf toegebracht letsel is in de periode 2012-2021 niet toe- of afgenomen en schommelt al jaren rond de 700 à 800 per jaar (Stam 2022Stam, C., Letsels 2021; Kerncijfers LIS, Amsterdam (2022)). De COVID-19-uitbraak lijkt geen effect te hebben gehad op het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig zelf toegebracht letsel. Dit in tegenstelling tot diverse andere oorzaken van letsel (ongevallen).