Zorglasten per volwassene

Indicatorwaarde

Euro

€6.644

Verslagjaar: 2023

Trend

3-jarige trend
2021   
2023

Stijgende trend; ongunstig; niet getoetst er is geen statistische toets uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil (er is geen statistische toets uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil )

Interpretatie indicator

Het geld dat besteed wordt aan zorg wordt opgebracht door alle volwassenen bij elkaar. Dat gebeurt door belastingen, premies voor verzekeringen en eigen betalingen. Niet alle opbrengsten worden direct besteed aan zorg. Een deel vloeit namelijk terug naar burgers in de vorm van zorgtoeslag; dat is een gedeeltelijke compensatie van de nominale premie en het betaalde eigen risico die mensen met een laag of middeninkomen ontvangen. Als de zorglasten voor die groepen hoog wordt, kan dat namelijk negatieve consequenties hebben voor de koopkracht.

De hier gepresenteerde indicator toont de gemiddelde zorguitgaven per volwassene, waarbij de zorgtoelage is meegerekend. Deze maat kan zowel nationaal als internationaal worden gebruikt. Om internationaal eerlijk te kunnen vergelijken worden de uitgaven uitgedrukt in dollars koopkrachtpariteit of "purchasing power parity" (PPP). PPP vergelijkt de koopkracht van geldeenheden tussen verschillende landen; ze geven aan hoeveel je van de valuta van het ene land moet uitgeven om hetzelfde te kunnen voor één eenheid van de valuta in het andere land.

Internationaal

Sla de grafiek Zorguitgaven per volwassene 2022 over en ga naar de datatabel

Bron: OECD Health Statistics

  • Omdat er geen bevolkingsaantallen beschikbaar zijn voor 18- en 19- jarigen, is 2/5 van de leeftijdsgroep 15 - 19 jaar genomen.
  • Omdat de zorguitgaven ten behoeve van internationale vergelijkbaarheid worden uitgedrukt in koopkrachtpariteit (PPP) in US dollar ($), wijkt het Nederlandse cijfer af van het trendcijfer. 

Trend

Sla de grafiek Zorglasten per volwassene 2000-2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Jaarverslag VWS (2024), CBS StatLine (2006-2022), CBS StatLine (2021-2023)

  • Voor zowel de brede definitie als de internationale definitie is er vanaf het jaar 2021 een nieuwe berekening voor de zorguitgaven. Voor de jaren 2021 en 2022 worden de cijfers op basis van zowel de oude als de nieuwe berekening weergegeven, vanaf 2023 alleen nog de cijfers op basis van de nieuwe berekening. Zie de verantwoordingstabel voor meer informatie.

Verantwoordingstabel zorglasten per volwassene

 Toelichting
Volledige naam indicatorZorglasten per volwassene 
BronJaarverslag VWS (2024)CBS StatLine (2006-2022), CBS StatLine (2021-2023), OECD Health Statistics
Berekening

Teller nationaal: totale zorguitgaven volgens het uitgavenplafond zorg (UPZ)

Teller internationaal: totale zorguitgaven in US dollar koopkrachtpariteit (PPP)

Noemer: aantal personen 18 jaar en ouder

Interpretatie

Het geld dat besteed wordt aan zorg wordt opgebracht door alle volwassenen bij elkaar. Dat gebeurt door belastingen, premies voor verzekeringen en eigen betalingen. Niet alle opbrengsten worden direct besteed aan zorg. Een deel vloeit namelijk terug naar burgers in de vorm van zorgtoeslag; dat is een gedeeltelijke compensatie van de nominale premie en het betaalde eigen risico die mensen met een laag of middeninkomen ontvangen. Als de zorglasten voor die groepen hoog wordt, kan dat namelijk negatieve consequenties hebben voor de koopkracht.

De hier gepresenteerde indicator toont de gemiddelde zorguitgaven per volwassene, waarbij de zorgtoelage is meegerekend. Deze maat kan zowel nationaal als internationaal worden gebruikt. Om internationaal eerlijk te kunnen vergelijken worden de uitgaven uitgedrukt in dollars koopkrachtpariteit of "purchasing power parity" (PPP). PPP vergelijkt de koopkracht van geldeenheden tussen verschillende landen; ze geven aan hoeveel je van de valuta van het ene land moet uitgeven om hetzelfde te kunnen voor één eenheid van de valuta in het andere land.

Toelichting indicator

De totale zorguitgaven kunnen op verschillende manieren berekend worden. Deze indicator presenteert zorguitgaven volgens drie benaderingen:

Zorguitgaven in brede zin: de Zorgrekeningen van het CBS beschrijft alle (directe) maatschappelijke uitgaven aan gezondheid en welzijn, waarbij direct contact is met de patiënt of cliënt, en activiteiten van beleid, beheer en verzekering van gezondheids- en welzijnszorg. De CBS-zorgrekeningen is de meest uitgebreide afbakening. Deze beslaat bijvoorbeeld ook de welzijnssector, jeugdzorg en kinderopvang. De Zorgrekening minus deze drie sectoren wordt ook wel als afbakening gebruikt.

Zorguitgaven internationale definitie: deze definitie wordt internationaal gehanteerd om internationale vergelijking te vergemakkelijken. Hieronder vallen alle uitgaven aan de gezondheidszorg en laat welzijn en sociale zorg buiten beschouwing.

Uitgaven aan collectief gefinancierde zorg: dit omvat de nominale premie voor de Zvw Zorgverzekeringswet (Zorgverzekeringswet), de eigen betalingen, de Wlz Wet langdurige zorg (Wet langdurige zorg)-premie, de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zvw en de belastingen die worden besteed aan zorg. De (gemiddelde) zorgtoeslag die burgers ontvangen, wordt van het totaal afgetrokken. Eigen betalingen omvatten het eigen risico voor de Zvw en eigen bijdragen voor de Wlz. Eigen bijdragen voor sommige zorg, hulpmiddelen en medicijnen uit de basisverzekering worden niet meegeteld, noch betalingen voor zorg die buiten de zorgverzekering valt (bijv. mondzorg voor volwassen). De inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zvw voor mensen in loondienst wordt betaald door werkgevers, terwijl deze door gepensioneerden en zelfstandigen rechtstreeks door henzelf wordt betaald. Met de belastingen die burgers betalen voor zorg, worden onder andere de rijksbijdragen aan de fondsen (Zorgverzekeringsfonds (Zvf) en Fonds langdurige zorg (Flz)) en de uitgaven aan de zorgtoeslag gefinancierd.

COVID-19De coronacrisis is van grote invloed geweest op de zorguitgaven. Naast reguliere zorg zijn er grote uitgaven gedaan aan zorg voor covidpatiënten en zijn er extra kosten gemaakt vanwege COVID-19. Door het uitstellen/vervallen van reguliere zorg zijn extra kosten gemaakt omdat zorgaanbieders compensatie konden krijgen voor de weggevallen omzet. Daarnaast vallen ook de kosten van de uitgekeerde zorgbonus en corona testen onder deze uitgaven (CBS, 2021). 
Meer informatieVanaf het jaar 2021 is er een nieuwe berekening voor de zorguitgaven. Meer informatie is beschikbaar in de Revisie statistieken uitgaven aan gezondheids- en welzijnszorg

  • S. Brukx (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • R. Gijsen (RIVM)