Tabel: Bronnen bij de cijfers over antimicrobiële resistentie (AMR)
|
Bron |
Indicator in VZinfo |
Gepresenteerde populatie VZinfo |
Meer informatie |
|---|---|---|---|
|
MENSEN |
|
|
|
|
Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem - Antibiotica Resistentie (ISIS-AR (Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem- Antibiotica Resistentie)) |
Antimicrobiële resistentie in Nederland |
Bacterie-isolaten (De resistentie van een bacterie tegen antibiotica wordt bepaald in een isolaat van die bacterie. Een isolaat is een cultuur van bacteriën die zuiver is omdat ze afstammen van één enkele bacterie. Eén bacterie uit bijvoorbeeld urine of een wond kan op een voedingsbodem uitgroeien tot een klein rond…) afkomstig van ziekenhuispatiënten, verpleeghuis-patiënten en huisartspatiënten |
|
|
Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) |
Antibioticagebruik op basis van ziekenhuisapotheken |
Patiënten in ziekenhuizen en verpleeghuizen |
|
| Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) | Antibioticagebruik op basis van verstrekkingen door openbare apotheken | Patiënten in de eerste lijn | |
|
DIEREN |
|
|
|
|
Monitoring of Antimicrobial Resistance and Antibiotic Usage in Animals in The Netherlands (MARAN (Monitoring of Antimicrobial Resistance and Antibiotic Usages in Animals in the Netherlands)) |
Antibioticaresistentie bij landbouwhuisdieren |
Lanbouwhuisdieren |
|
|
Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Diergeneesmiddelen In Nederland (FIDIN) |
Antibioticagebruik door dieren op basis van verkoopcijfers |
Lanbouwhuisdieren |
|
|
Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa) |
Antibioticagebruik door landbouwhuisdieren op basis van aflevercijfers |
Lanbouwhuisdieren |
|
|
INTERNATIONAAL |
|
|
|
| European Antimicrobial Resistance Surveillance Network (EARS-Net) | Antimicrobiële resistentie in EU (Europese unie)-landen | Bacterie-isolaten uit bloed en hersenvocht verzameld door klinische laboratoria | EARS-NET |
|
European Surveillance of Antimicrobial Consumption Network (ESAC-Net) |
Antibioticagebruik in de eerstelijn in EU-landen (verkoopcijfers of gedeclareerde afleveringen) |
Patiënten in de eerste lijn |
NethMap
De jaarlijkse Nethmap-rapporten presenteren gegevens over antibioticagebruik door mensen en over resistentie van bacteriën afkomstig van mensen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van gegevens van de SFK en de SWAB over antibioticagebruik en ISIS-AR over resistentie. Nethmap is het acronym voor “Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands”. NethMap is een gezamenlijke productie van de Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) en het Centrum voor Infectieziektenbestrijding (CIb (Centrum Infectieziektebestrijding (onderdeel van het RIVM))) van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
Meer informatie
MARAN
Monitoring of Antimicrobial Resistance and Antibiotic Usage in Animals in The Netherlands (MARAN) levert gegevens over resistentie van bacteriën afkomstig van dierlijke producten en faeces van dieren. Eén van de aandachtsgebieden zijn dierlijke producten die verkocht worden in winkels. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) neemt daarvan monsters.
Daarnaast presenteren de jaarlijkse MARAN-rapporten gegevens over het antibioticagebruik door landbouwhuisdieren. Deze gegevens zijn afkomstig van de Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Diergeneesmiddelen In Nederland (FIDIN) en de Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa).
Meer informatie
ISIS-AR
Het Infectieziekten Surveillance (Een systeem dat (actueel) inzicht geeft in de ontwikkeling van het vóórkomen van zowel infectieziekten als ziekteverwekkers. Dit houdt in de systematische verzameling, analyse en interpretatie van gegevens en vervolgens de rapportage.) Informatie Systeem - Antibiotica Resistentie (ISIS-AR) is het surveillancesysteem voor antimicrobiële resistentie waarin het CIb en de medisch-microbiologische laboratoria actief samenwerken. ISIS-AR levert gegevens over resistentie die zijn verkregen met routinematige ingezette resistentiebepalingen. Mei 2017 waren 40 laboratoria aangesloten bij ISIS-AR. Samen vertegenwoordigen die ongeveer driekwart van de Nederlandse ziekenhuizen. Met alle andere Nederlandse laboratoria is contact over de aansluiting. Het streven is om volledig landelijke dekking te bereiken. Sinds 2008 verzamelt ISIS-AR op een gestandaardiseerde manier data over resistentiepatronen van klinisch relevante bacteriën van de aangesloten laboratoria en koppelt deze maandelijks terug naar de inzenders. De resistentie wordt bepaald in bacterie-isolaten afkomstig van ziekenhuispatiënten, verpleeghuispatiënten en huisartspatiënten. Voor de berekening van resistentieniveaus selecteerde Nethmap het eerste isolaat (De resistentie van een bacterie tegen antibiotica wordt bepaald in een isolaat van die bacterie. Een isolaat is een cultuur van bacteriën die zuiver is omdat ze afstammen van één enkele bacterie. Eén bacterie uit bijvoorbeeld urine of een wond kan op een voedingsbodem uitgroeien tot een klein rond…) per soort per lichaamslocatie per patiënt per jaar. Via de interactieve website ISIS-web zijn de gegevens van ISIS-AR inzichtelijk voor het publiek en de deelnemende laboratoria.
Meer informatie
SWAB
De SWAB stuurt jaarlijks de apotheken van alle academische en algemene ziekenhuizen een vragenlijst met het verzoek inkoop- dan wel aflevergegevens te verstrekken van antibiotica (Antibiotica zijn medicijnen die bacteriën doden of remmen in de groei. Er zijn verschillende groepen antibiotica die onderling verschillen in chemische structuur. Daardoor zijn niet alle antibiotica tegen dezelfde bacteriën effectief. ). Deze landelijke gebruiksgegevens worden jaarlijks gepubliceerd in NethMap. Voor het jaar 2019 ontving SWAB gegevens van 57 ziekenhuislocaties behorend bij 51 ziekenhuisorganisaties. De cijfers zijn opgehoogd om een schatting voor alle ziekenhuizen te verkrijgen. Dezelfde apotheken kregen ook het verzoek antibioticagebruiksgegevens aan te leveren voor de verpleeghuizen die zijn aangesloten bij de betreffende apotheek. In totaal werden in 2019 gegevens over antibioticagebruik van 9.707 bewoners van verpleeghuizen ontvangen.
Meer informatie
SFK
SFK (Stichting Farmaceutische Kengetallen) levert gegevens over het afleveren van antibiotica door openbare apotheken. Openbare apotheken (verstrekken op grond van de Geneesmiddelenwet niet-receptplichtige en/of receptplichtige geneesmiddelen. Sinds 2007 kan een aantal niet-receptplichtige geneesmiddelen (zelfzorggeneesmiddelen) buiten de apotheek en drogisterij verkocht worden.) verstrekken medicijnen die door huisartsen of specialisten zijn voorgeschreven aan patiënten die niet klinisch zijn opgenomen. De SFK verzamelt gegevens van 90% van de openbare apotheken die 93% van de Nederlandse bevolking bedienen. De SFK extrapoleert deze gegevens naar 100%.
Meer informatie
FIDIN
Verkoopcijfers van antibiotica bestemd voor dieren zijn afkomstig van FIDIN (Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Diergeneesmiddelen In Nederland). De dekkingsgraad is 98% van alle verkoop in Nederland. Het werkelijke gebruik in Nederland verschilt van de totale hoeveelheid verkochte antibiotica, omdat een deel opgeslagen wordt en een deel naar het buitenland gaat.
Meer informatie
- Website Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Diergeneesmiddelen In Nederland
- Website Wageningen University
SDa
De SDa, Autoriteit Diergeneesmiddelen, monitort het antibioticagebruik bij landbouwhuisdieren op basis van aflevercijfers. Het gebruik op basis van aflevercijfers in de gemonitorde sectoren (varkens, kalveren, rundvee, vleeskuikens en kalkoen) dekt 91,8% van alle verkochte antibiotica.
Meer informatie
EARS-Net
European Antimicrobial Resistance Surveillance Network (EARS-Net) is een Europees netwerk van nationale surveillance systemen. Vertegenwoordigers van elke lidstaat verzamelen gegevens over het voorkomen en de verspreiding van antimicrobiële resistentie van nationale laboratoria. Deze gegevens zijn beschikbaar via de Antimicrobial resistance interactive database. De laboratoria in de landen bedienen verschillende typen zorginstellingen: academische ziekenhuizen, gespecialiseerde ziekenhuizen, algemene ziekenhuizen, regionale ziekenhuizen, revalidatiecentra en verzorgings- en verpleeghuizen. De steekproefgrootte en dekking variëren aanzienlijk tussen de landen.
Meer informatie
ESAC-Net
Het European Surveillance of Antimicrobial Consumption Network (ESAC-Net) verzamelt gegevens over gebruik van antimicrobiële middelen in de eerstelijn en in ziekenhuizen in 29 EU/EEA (Europese Economische Ruimte (European Economic Area))-landen. De bronnen van ESAC-Net zijn nationale verkoopcijfers of gedeclareerde afleveringen, afhankelijk van het land. Bronnen gebaseerd op verkoopcijfers zijn mogelijk vollediger dan bronnen gebaseerd op gedeclareerde afleveringen, omdat antibiotica die zonder recept zijn verkregen of niet worden vergoed vaak wel in de verkoopcijfers zijn meegeteld, maar niet bij de gedeclareerde cijfers. Het antibioticagebruik zonder recept verschilt per land (Safrany & Monnet 2012Safrany, N., Monnet, DD. L., Antibiotics obtained without a prescription in Europe (2012)).