Methoden berekening

Voor het berekenen van de hoeveelheid TFA uit PFAS Poly- en perfluoralkylstoffen (Poly- en perfluoralkylstoffen )-geneesmiddelen worden verschillende aannames gedaan. Een belangrijke aanname is dat alleen stoffen met een C-CF3 groep in de molecuulstructuur tot TFA kunnen afbreken en dat dit met elke aanwezige C-CF3 groep gebeurt. Het is niet waarschijnlijk dat C-CF2 en C-F groepen worden omgevormd tot C-CF3, en dus TFA kunnen worden. Deze zijn dus buiten beschouwing gelaten. Verder is het belangrijk om te vermelden dat er alleen gekeken is naar de uitgiftecijfers van SFK Stichting Farmaceutische Kengetallen (Stichting Farmaceutische Kengetallen ) met betrekking tot 2024. In andere jaren zijn er dus andere uitkomsten mogelijk door variaties in toe- of afname van uitgifte van bepaalde geneesmiddelen. Dit is ook geen volledig beeld van het geneesmiddelengebruik in Nederland. Intramuraal gebruik en diergeneesmiddelen ontbreken in dit overzicht. Bijvoorbeeld sevofluraan staat in de tabel op 0 kg, maar dit komt omdat dit alleen intramuraal gebruikt wordt. Omdat oncolytica veel intramuraal worden verstrekt is ook daar sprake van onderrepresentatie.

Hoe zijn de berekeningen gedaan?

Om te berekenen hoeveel kilogram TFA uit hoeveel kilogram geneesmiddel gevormd kan worden is als volgt gewerkt:

  1. Identificeren van relevante werkzame stoffen

Als basis is een lijst van werkzame stoffen (API’s, active pharmaceutical ingredient) gebruikt die onder de PFAS-definitie van het REACH-restrictievoorstel valt. Deze lijst is in 2023 aan het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) geleverd in de nota PFAS in medische producten, kenmerk GZB 2023 - 0026.

Sommige API’s vallen onder meerdere ATC5 codes. Deze codes zijn ook in de tabel meegenomen om zo een completer beeld van de uitgegeven hoeveelheid API te krijgen. Dit is alleen gedaan als de API één of meerdere C-CF3 groepen heeft. Anders kan er geen TFA gevormd worden.

  1. Berekening van hoeveelheid API’s (in kilogrammen) op basis van gebruik

Van de API’s zijn de uitgeleverde standaard dagdoseringen (defined daily doses (DDD Defined Daily Dose. Standaarddagdosering. (Defined Daily Dose. Standaarddagdosering. )’s)) van 2024 opgezocht in de database van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK).

De omrekenfactor van DDD naar kg is opgezocht in de ATC/DDD Anatomische Therapeutische Chemische classificatie met gedefinieerde dagdoses (Anatomische Therapeutische Chemische classificatie met gedefinieerde dagdoses) index 2025 van het WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. Voor stoffen waarvoor geen omrekenfactor gedefinieerd is, is in het Farmacotherapeutisch Kompas en SmPC’s (summary of Product Characteristics) opgezocht wat gebruikelijke dagdoseringen zijn. Op basis van de omrekenfactoren van DDD naar kg en de uitgeleverde DDD’s is berekend hoeveel kg API er is uitgeleverd in 2024.

  1. Berekening van theoretische mogelijke TFA-vorming op basis van moleculaire structuur

Er is naar de molecuulstructuren van de API’s gekeken om te bepalen hoeveel C-CF3 groepen daarin voorkomen. De gebruikte aanname is dat één C-CF3 groep kan worden omgezet in één TFA-molecuul. Ter indicatie: het aantal aanwezige C-CF3 groepen in de lijst van API’s uit 2023 is 0, 1 of 2.

  1. Berekening kilogrammen TFA

Op basis van de bovenstaande gegevens is vervolgens berekend hoeveel kilogram TFA er theoretisch per geneesmiddel zou kunnen ontstaan uit de uitgeleverde hoeveelheid geneesmiddelen. Om herleidbaarheid naar specifieke medicijnfabrikanten te voorkomen zijn alle uitkomsten in de volgende bereiken geplaatst: 0-1 kg; 1-5 kg; 5-10 kg; 10-50 kg; 50-100 kg; 100-500 kg; 500-1000 kg; 1000-1500 kg; 1500-2000 kg.