Ongeveer 440.000 Nederlanders hebben een verstandelijke beperking (IQ<70)

De prevalentie Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief. (Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief.) van verstandelijke beperking is afhankelijk van de definitie. Hierbij is de ernst van de beperking belangrijk. Het SCP schat dat er in Nederland in 2018 ongeveer 440.000 mensen met een verstandelijke beperking zijn (IQ Intelligentie quotiënt (Intelligentie quotiënt) tot 70). Van hen heeft een zesde (ca. 70.000 mensen) een ernstige verstandelijke beperking (IQ tot 50). Ongeveer 370.000 mensen hebben een lichte verstandelijke beperking (IQ tussen 50 en 70) (Woittiez et al. 2019Woittiez, I. B., Eggink, E., Ras, M., Het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking. Notitie ten behoeve van het IBO-LVB, Den Haag (2019)).

Grove schatting: ruim 700.000 mensen met IQ tussen 70 en 85 en sociale redzaamheidsproblemen

Ongeveer 2,3 miljoen mensen in Nederland hebben een IQ tussen 70 en 85. Een deel van hen heeft zodanige sociale redzaamheidsproblemen dat ook zij toegang hebben tot de zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen. Het SCP schat hun aantal in de Nederlandse bevolking op 730.000 in 2018. Deze schattingen zijn wel met de nodige onzekerheid omgeven (Woittiez et al. 2019Woittiez, I. B., Eggink, E., Ras, M., Het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking. Notitie ten behoeve van het IBO-LVB, Den Haag (2019)).

Verschil met eerdere schattingen

Enige jaren geleden is door het SCP ook een schatting gemaakt van het aantal mensen met een IQ tussen 50-70 en het aantal mensen met een IQ tussen 70-85 en sociale redzaamheidsproblemen (Woittiez et al. 2014Woittiez, I., Putman, L., Eggink, E., Ras, M., Zorg beter begrepen. Verklaringen voor de groeiende vraag naar zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, Den Haag (2014)). De huidige schatting is een verbetering ten opzichte van de vorige omdat zij nu uitgegaan zijn van informatie over de sociale redzaamheid van mensen met een IQ van 70-85 die uit enquêtes afkomstig is. Voorheen moesten ze uitgaan van de sociale redzaamheid van de jongeren met een IQ 50-70 (Woittiez et al. 2019Woittiez, I. B., Eggink, E., Ras, M., Het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking. Notitie ten behoeve van het IBO-LVB, Den Haag (2019)). 
De schatting van de prevalentie voor mensen met een IQ 50-70 is in de huidige schatting hoger dan de vorige keer. Dit komt doordat de vorige schatting alleen was gebaseerd op de vragers naar VG-zorg, waardoor niet-vragers van zorg en ondersteuning nu ook meetellen. De schatting van het aantal mensen met een IQ lager dan 50 is onveranderd gebleven (Woittiez et al. 2019Woittiez, I. B., Eggink, E., Ras, M., Het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking. Notitie ten behoeve van het IBO-LVB, Den Haag (2019)).

Meer informatie

• Definities: verstandelijke beperking en zwakbegaafdheid
• Bronverantwoording: prevalentieschatting

Ruim 111.000 mensen met een verstandelijke beperking ontvangen hulp vanuit de Wet langdurige zorg

Mensen met een verstandelijke beperking kunnen gebruik maken van voorzieningen uit de Wet langdurige zorg (Wlz Wet langdurige zorg (Wet langdurige zorg)). In 2018 hebben volgens het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) 111.010 mensen met een verstandelijke beperking gebruik gemaakt van zorg en ondersteuning vanuit deze volksverzekering. Dit is echter een onderschatting van het aantal mensen met een verstandelijke beperking in Nederland omdat mensen die gebruik maken van de Wlz meestal in een instelling wonen. Een groot deel van de zorg en ondersteuning van mensen met een lichte verstandelijke beperking (met wel of geen sociale redzaamheidsproblemen) loopt via de gemeente, huisarts en informele zorg (Cuypers et al. 2020Cuypers, M, Schalk, B, Leusink, G, Epidemiologie van verstandelijke beperking (2020)). Hier ontbreken helaas cijfers van.