Jonge mensen lopen meer risico op soa en/of hiv dan ouderen

In 2022 liep 3,2% van de Nederlanders van 16 jaar en ouder (mannen: 3,9%; vrouwen: 2,4%) risico op soa Seksueel overdraagbare aandoeningen (Seksueel overdraagbare aandoeningen) en/of hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus)) tijdens het laatste sekscontact (niet in grafiek). Zij hadden geslachtsgemeenschap of anale seks zonder condoom met een partner waarmee ze geen vaste relatie hadden. Dit percentage is het hoogst bij de leeftijdscategorie 16 tot en met 29-jarigen. Van deze groep loopt 6,8% risico.


Trend risicovolle seks 2014-2021

Sla de grafiek Trend risicovolle seks 2014-2021 over en ga naar de datatabel

Bron: Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM, Rutgers en Soa Aids Nederland

  • * De gegevens zijn gestandaardiseerd naar de Nederlandse bevolking van 2021 en getoetst.
  • (on)gestand.= (on)gestandaardiseerd
  • De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2020 en 2021 verstoord door de Covid-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de leefstijl van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.

Risicovolle seks licht toegenomen

Tussen 2014 en 2021 is het aantal mensen (16 jaar en ouder) dat in het afgelopen jaar risicovolle seks had licht toegenomen. Deze toename is significant bij de totale groep, maar niet bij mannen en vrouwen afzonderlijk. 

Gestandaardiseerd versus ongestandaardiseerd

Bij de zichtbare gestandaardiseerde percentages is er rekening gehouden met veranderingen in omvang en leeftijdsverdeling van de bevolking. De gestandaardiseerde percentages kunnen afwijken van de ongestandaardiseerde percentages. De gestandaardiseerde percentages zijn gecorrigeerd naar de omvang en leeftijdsverdeling van een standaardpopulatie. Bij ongestandaardiseerde cijfers is geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze ongestandaardiseerde cijfers zijn ook in de grafiek opgenomen en kunnen naar wens geselecteerd worden.


Vrouwen onder de 30 lopen minste risico op ongeplande zwangerschap

Van de 16 tot en met 49-jarige vrouwen loopt 8,4% in 2022 risico op een ongeplande zwangerschap (afgelopen 12 maanden seksueel actief, gebruiken geen anticonceptie, zijn niet zwanger en/of hebben geen kinderwens). Voor de 16 tot en met 29-jarige vrouwen is dit percentage lager (4,0%) dan voor de groep vrouwen van 30 tot met 49 jaar (11,7%). Overigens kunnen ook vrouwen die anticonceptie gebruiken risico lopen op een ongeplande zwangerschap doordat er iets mis gaat in het gebruik.  Zie ook: Zwangerschapsafbreking naar leeftijd.  


    Condoomgebruik jongeren 2021

    Sla de grafiek Condoomgebruik jongeren 2021 over en ga naar de datatabel

    Bron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM

    • Percentage condoomgebruik tijdens laatste keer geslachtsgemeenschap van degenen die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad.
    • Cijfers van 12-jarigen ontbreken omdat het percentage dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad te klein is.
    • De HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de leefstijl van scholieren beïnvloed.

    Condoomgebruik hoger bij jongens dan bij meisjes

    Van de jongens van 12 tot en met 16 jaar die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad, gebruikte ruim 60% de laatste keer een condoom. Bij de meisjes was dat een lager percentage, namelijk 48%. Onder 13-jarigen was het condoomgebruik tijdens de laatste geslachtsgemeenschap het laagste (48%) vergeleken met oudere scholieren. Condooms beschermen tegen soa Seksueel overdraagbare aandoeningen (Seksueel overdraagbare aandoeningen) en een zwangerschap.


    • M.H.D. Plasmans (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
    • E.M. Zantinge, red. (RIVM)