Preventie richten op de verschillende risicofactoren

Om beroepsziekten terug te dringen is het van belang om preventie te richten op de verschillende factoren die van invloed zijn op gezond en veilig werken. Het gaat om factoren op werkvloerniveau (de bedrijfscultuur), op organisatie- en individueel niveau en op omgevingsniveau, zoals de economische situatie en wet- en regelgeving (Sax & Hollander 2015Sax, M., Hollander, M., Preventie van beroepsziekten: Mogelijkheden voor beleidsintensivering, Zoetermeer (2015)). Voor het voorkomen van specifieke beroepsziekten (zoals beroepsastma of beroepsslechthorendheid) is het daarnaast van belang preventie te richten op ziektespecifieke risicofactoren en aangrijpingspunten.

Meer informatie

Arbeidsomstandighedenwet belangrijk instrument bij preventie beroepsziekten

De Arbeidsomstandighedenwet stelt een wettelijk kader om goede arbeidsomstandigheden te bevorderen om daarmee gezondheidsschade, zoals beroepsziekten en arbeidsongevallen, te voorkomen. Werkgevers en werknemers zijn verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen om aan de wettelijke voorschriften te voldoen. De werkgever is verplicht de preventie van beroepsziekten (en arbeidsongevallen) vorm te geven.

Bedrijfsgezondheidszorg en sector- en brancheorganisaties ondersteunen werkgevers

Bedrijfsgezondheidszorg, bestaand uit bedrijfsartsen, arbodiensten, interne veiligheidskundigen en/of preventiemedewerkers, voorziet werkgevers in hun behoefte aan kennis over risicofactoren en te nemen maatregelen. De bedrijfsgezondheidszorg kan dit bijvoorbeeld doen met risico- en verzuimregistratie en –analyses en (on)gevraagd advies. Sector- en brancheorganisaties zijn van belang voor het agenderen van preventie van beroepsziekten. Ook kunnen zij met programma’s, trainingen en opleidingen de kennis van werkgevers en werknemers over risico’s en preventieve maatregelen vergroten.

NCvBis landelijk kennisinstituut voor beroepsziekten

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) is het landelijk kennisinstituut op het terrein van beroepsziekten. Het NCvB registreert en signaleert beroepsziekten (op basis van meldingen van bedrijfsartsen), ontwikkelt workshops en nascholingstrainingen en -cursussen en beheert de website Beroepsziekten.nl.

Overheid initieert en financiert programma’s, onderzoek en advies

De overheid heeft, naast wetgeving en handhaving, ook een rol op het gebied van communicatie, agendering en facilitering. Zo heeft het ministerie van SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) recent verschillende programma’s opgezet om preventiebeleid binnen bedrijven verder te versterken en te bevorderen: het Programma duurzame inzetbaarheid en het Programma Zelfregulering. Ook bij het Nationaal Programma Preventie (NPP) is het ministerie van SZW betrokken. Daarnaast initieert en financiert de overheid onderzoek en advies ten behoeve van beleidsontwikkeling gericht op het bevorderen van de aandacht van werkgevers en werknemers voor preventie van beroepsziekten.

Overheid focust op preventie beroepsziekten door gevaarlijke stoffen

14 mei 2018 vond de aftrap plaats van het SZW-programma Beter aan de slag met stoffen. Het doel van het programma, dat loopt tot eind 2021, is het voorkomen van beroepsziekten door gevaarlijke stoffen. Er is sprake van een integrale aanpak met beroepsgroepen en samenwerking met vele partijen (ISZW, bedrijfsartsen, huisartsen, medisch specialisten, arbeidshygiënisten, sociale partners, wetenschappers, leveranciers en producenten).

Het programma kent 3 sporen:

  1. communicatie- en bewustwordingscampagne;
  2. interventies gericht op verkleinen risico’s;
  3. kennis en innovatie.

De Inspectie SZW richt zich met Road to Zero (2016-2019) op de preventie van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de werkplek. Naast gerichte inspecties heeft de inspectie hiertoe een informatieve app (Stoffencheck) en website (Zelfinspectie: gevaarlijke stoffen) voor werknemers ontwikkeld. 

EU-campagne gericht op bewustwording risico werken met gevaarlijke stoffen

Het SZW programma 'Beter aan de slag met stoffen' sluit aan bij de EU Europese unie (Europese unie)-campagne voor een gezonde werkplek 2018-2019 die ook in het teken staat van gevaarlijke stoffen. De focus van deze bewustwordingscampagne ligt op kankerverwekkende stoffen en op jongeren. De campagne is georganiseerd in meer dan 30 landen en gecoördineerd door EU-OSHA.

Meer informatie

  • M.C.M. Busch (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • P.E.D. Eysink (RIVM)