Ziektelast beroepsbevolking naar geslacht 2018
Sla de grafiek Ziektelast beroepsbevolking naar geslacht 2018 over en ga naar de datatabelBron: Volksgezondheid- en zorgregistraties, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
Ziektelast door arbeid 4,6% van totale ziektelast
Voor 2018 heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) door arbeid geschat op 4,6% (ruim 237.800 DALY (Disability Adjusted Life Years. Maat voor ziektelast ('burden of disease') in een populatie; opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan …)’s) van de totale ziektelast in Nederland. De effecten van ongunstige arbeidsomstandigheden op de ziektelast zijn in dezelfde orde van grootte als milieufactoren. De ziektelast van de werkzame beroepsbevolking betreft 63% van de totale werkgerelateerde ziektelast. De ziektelast door arbeid is voor mannen (138.000 DALY's) hoger dan voor vrouwen (bijna 100.000 DALY's). Ondanks de ziektelast door ongunstige arbeidsomstandigheden is werken over het algemeen goed voor de gezondheid.
Schattingen ziektelast GBD en RIVM vergelijkbaar
Voor Nederland schat het 'Global Burden of Disease' project de gezondheidsschade door arbeid in 2016 op 5,0% van de totale ziektelast in Nederland (Global Burden of Disease Collaborative Network 2017 (Global Burden of Disease Collaborative Network, Global Burden of Disease Study 2016 (GBD 2016) Burden by Risk 1990-2016, Seattle, United States (2017)) ). Dit komt goed overeen met berekeningen van het RIVM voor 2018. Psychosociale arbeidsbelasting is niet meegenomen in de Global Burden of Disease-schatting, maar wel in de RIVM-schatting voor Nederland.
Ziektelast beroepsbevolking naar hoofdgroepen 2018
Sla de grafiek Ziektelast beroepsbevolking naar hoofdgroepen 2018 over en ga naar de datatabelBron: Volksgezondheid- en zorgregistraties, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
- Volgorde op basis van totaal (15-64 en 65+ samen)
Hoge ziektelast door psychische aandoeningen
Aandoeningen van het bewegingsapparaat zorgden in de werkzame beroepsbevolking (15 tot 65 jaar) in 2018 voor de hoogste ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) door arbeid (28,3%), gevolgd door psychische aandoeningen (28,1%). In de werkzame en gepensioneerde bevolking samen is de ziektelast het hoogst voor ziekten van de ademhalingswegen (21% van de totale ziektelast door arbeid), gevolgd door en aandoeningen van het bewegingsapparaat (19%), psychische aandoeningen (18%) en kanker (17%). Chronische aandoeningen (Hiermee wordt over het algemeen gedoeld op irreversibele (niet omkeerbare) aandoeningen zonder uitzicht op volledig herstel en met een relatief lange ziekteduur.) zorgen voor veel werkgerelateerde ziektelast in zowel de werkzame als gepensioneerde beroepsbevolking. Dit komt vooral doordat de ziektelast door deze aandoeningen doorwerkt tot na het werkzame leven. Het gezondheidseffect manifesteert zich vaak jaren na de blootstelling en resulteert in sommige gevallen pas in een ziekte na het werkzame leven.
Ziektelast beroepsbevolking 2018
Sla de grafiek Ziektelast beroepsbevolking 2018 over en ga naar de datatabelBron: Volksgezondheid- en zorgregistraties, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
Volgorde op basis van totaal (werkzaam en gepensioneerd samen)
- COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) = Chronic Obstructive Pulmonary Disease
- CHZ (Coronaire hartziekten. Aandoeningen die worden veroorzaakt door afwijkingen in de kransslagaders (coronairarteriën).) = coronaire hartziekten
- PTSS (Posttraumatische stressstoornis) = posttraumatische stressstoornis
- Overige kankers betreft onder andere kanker van slokdarm, maag, lever, ovarium, nier, non-hodgkinlymfoom en leukemie
Hoge ziektelast door rugklachten en depressie in werkzame bevolking
De aandoeningen met de hoogste ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) door arbeid in de werkzame beroepsbevolking zijn aandoeningen van het bewegingsapparaat. Binnen deze aandoeningen wordt de hoogste ziektelast in de werkzame beroepsbevolking veroorzaakt door nek- en rugklachten (waaronder KANS (Klachten aan arm, nek en schouder. Dit wordt ook wel Repetitive Strain Injury (RSI) of klachten aan de bovenste extremiteiten genoemd.) en RSI (Repetitive strain injury. Dit wordt ook wel KANS (klachten aan arm, nek en schouder) genoemd.)), gevolgd door artrose. Binnen de psychische aandoeningen wordt de hoogste werkgerelateerde ziektelast veroorzaakt door depressie en burn-out. De ziektelast binnen de ziekten van de ademhalingswegen wordt voornamelijk veroorzaakt door COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) en bij kanker door longkanker. COPD zorgt voor de meeste ziektelast in de totale (werkzame en gepensioneerde) beroepsbevolking.
Toekomstschatting ziektelast per aandoening 2018-2030
Sla de grafiek Toekomstschatting ziektelast per aandoening 2018-2030 over en ga naar de datatabelBron: Volksgezondheid- en zorgregistraties, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
- COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) = Chronic Obstructive Pulmonary Disease
- PTSS (Posttraumatische stressstoornis) = posttraumatische stressstoornis
- Overige kankers betreft onder andere kanker van slokdarm, maag, lever, ovarium, nier, non-Hodgkin lymfoom en leukemie
In 2030 meeste ziektelast door ziekten ademhalingswegen
In 2030 zullen ziekten van de ademhalingswegen (waaronder COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten))) de meeste arbeidsgerelateerde ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) veroorzaken in zowel de werkzame als de gepensioneerde beroepsbevolking, gevolgd door aandoeningen van het bewegingsapparaat en psychische aandoeningen. De grootste veranderingen in ziektelast tussen 2018-2030 is te zien bij COPD (7.400 DALY (Disability Adjusted Life Years. Maat voor ziektelast ('burden of disease') in een populatie; opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan …)'s), gevolgd door gehoorstoornissen (6.200) en artrose (2.200).
Door de vergrijzing stijgt vooral werkgerelateerde ziektelast van ouderdomsziekten
Als gevolg van de vergrijzing is te zien dat vooral de ziektelast door zogenaamde ouderdomsziekten, zoals knie- en heupartrose, COPD en slechthorendheid, (flink) stijgt. Dit zijn de ziekten die zich vaker voordoen met het toenemen van de leeftijd. Ziekten die veel minder vóórkomen in de oudere bevolking (zoals astma) stijgen niet of nauwelijks in de periode tot 2030. Ook ziekten met veel sterfte en waarbij verloren levensjaren een belangrijk deel vormen van de ziektelast (zoals longkanker), nemen tot 2030 minder toe dan de chronische ouderdomsziekten. De effecten van de vergrijzing zijn ook terug te zien in het aandeel van de gepensioneerde beroepsbevolking in de totale ziektelast: deze verschuift van 37% in 2018 naar 46% in 2030. Deze ziektelastschattingen zijn uitsluitend gebaseerd op veranderingen in samenstelling en omvang van de bevolking. Het betreft veranderingen bij ongewijzigd beleid, we hebben hierbij bijvoorbeeld niet gekeken naar veranderingen in blootstelling aan stoffen.
- P.E.D. Eysink (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- M.J.J.C. Poos (RIVM)
- T. Hulshof, red. (RIVM)