Aantal meldingen
Sla de grafiek Patiënten met legionellapneumonie in 2021 over en ga naar de datatabelBron: Osiris (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- Het aantal meldingen per 100.000 personen wordt in de tweede tab getoond
Incidentie
Sla de grafiek Incidentie legionellapneumonie 2021 over en ga naar de datatabelBron: Osiris (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
Jaarlijks rond 500 gevallen van longontsteking door legionella gemeld
In 2021 bedroeg het aantal meldingen van longontsteking door de legionellabacterie (legionellapneumonie, ook wel veteranenziekte genoemd) 658. De landelijke incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) van legionellapneumonie was daarmee 3,8 per 100.000 personen (Reukers et al. 2022Reukers, D.F.M, van Asten, L., Brandsema, P.S., Dijkstra, F., Hendriksen, J.M.T., Hooiveld, M., Jongenotter, F., de Lange, M.M.A., Teirlinck, Willekens, G., Meijer, A., van Gageldonk-Lafeber, A.B., Annual report Surveillance of COVID-19, influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2021/2022, Bilthoven (2022)). De incidentie bij mannen (5,2 patiënten per 100.000) was ruim 2 keer hoger dan bij vrouwen (2,3 per 100.000). De incidentie was het hoogste bij mannen van 60 jaar en ouder (13,0 per 100.000) terwijl de incidentie bij vrouwen van 60 jaar en ouder (5,6 per 100.000) maar iets hoger is dan de landelijke incidentie. Het gaat bij deze cijfers zowel om legionella opgelopen in Nederland als in het buitenland. Zoals gebruikelijk werden in de zomerperiode de meeste patiënten gemeld. Vooral in juli en augustus waren er veel meldingen, waarschijnlijk gerelateerd aan het weer.
Legionellapneumonie is een meldingsplichtige ziekte
Artsen melden patiënten met de diagnose legionella aan de GGD (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst ), die de meldingen anoniem doorgeeft aan het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). De gemelde gevallen zijn een onderschatting van het werkelijk aantal gevallen, omdat artsen niet bij alle patiënten met longontsteking uitgebreid diagnostiek inzetten en er gevallen van legionellapneumonie gemist worden. Ook kan de verwekker van de longontsteking niet altijd achterhaald worden.
Aantal meldingen
Sla de grafiek Aantal meldingen legionellapneumonie 2007-2021 over en ga naar de datatabelBron: Osiris (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- Het aantal meldingen per 100.000 personen wordt in de tweede tab getoond
Incidentie
Sla de grafiek Trend incidentie legionellapneumonie 2007-2021 over en ga naar de datatabelBron: Osiris (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
Aantal meldingen van legionellapneumonie in 2021 aanzienlijk gestegen
In 2021 is het aantal meldingen van longontsteking door legionella (legionellapneumonie) aanzienlijk gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. De meeste gevallen (556 gevallen ofwel 85%) werden in 2021 in Nederland opgelopen. Dit is een toename van 40% vergeleken met het gemiddelde aantal in Nederland opgelopen gevallen in de periode 2017-2020. Door reisbeperkingen tijdens de COVID-19-pandemie is het aantal gevallen die in het buitenland zijn opgelopen in 2020 en 2021 lager dan in de periode 2017-2019 (Reukers et al. 2022Reukers, D.F.M, van Asten, L., Brandsema, P.S., Dijkstra, F., Hendriksen, J.M.T., Hooiveld, M., Jongenotter, F., de Lange, M.M.A., Teirlinck, Willekens, G., Meijer, A., van Gageldonk-Lafeber, A.B., Annual report Surveillance of COVID-19, influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2021/2022, Bilthoven (2022)). Deze afname is ook de oorzaak van het lagere aantal meldingen van legionellapneumonie in 2020 vergeleken met 2019 (Reukers et al. 2021Reukers, D.F.M, van Asten, L., Brandsema, P.S., Dijkstra, F., Hendriksen, J.M.T., Hooiveld, de Lange, M.M.A., Lanooij, Niessen, Teirlinck, Verstraten, Meijer, A., van Gageldonk-Lafeber, A.B., Annual report Surveillance of COVID-19, influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2020/2021, Bilthoven (2021)).
Aantal meldingen van in Nederland opgelopen legionellapneumonie sinds 2013 toegenomen
In 2010 was er een opvallend hoog aantal meldingen van 'in Nederland opgelopen' legionellapneumonie en sinds 2013 is het aantal patiënten met 'in Nederland opgelopen' legionellapneumonie geleidelijk toegenomen (Reukers et al. 2022Reukers, D.F.M, van Asten, L., Brandsema, P.S., Dijkstra, F., Hendriksen, J.M.T., Hooiveld, M., Jongenotter, F., de Lange, M.M.A., Teirlinck, Willekens, G., Meijer, A., van Gageldonk-Lafeber, A.B., Annual report Surveillance of COVID-19, influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2021/2022, Bilthoven (2022)). De verandering van het klimaat speelt waarschijnlijk een rol bij deze stijging. Bij warm en vochtig weer komt de ziekte vaker voor. Bij deze weersomstandigheden kan de bacterie goed groeien en langer overleven bij verspreiding via de lucht. Waarschijnlijk spelen vooral omgevingsbronnen een rol bij de weersgerelateerde stijging. Mogelijke bronnen in de omgeving zijn bijvoorbeeld natte koeltorens en afvalwaterzuiveringen, maar ook opspattend water van wegen, of verwaaide gronddeeltjes kunnen een bron van legionella zijn. Het is echter nog onduidelijk hoe groot de bijdrage van de verschillende omgevingsbronnen is.
- P.S. Brandsema (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- M. Harbers, red. (RIVM)