Iets meer tuberculosepatiënten in Nederland in 2021 dan in 2020

In 2021 waren er 680 meldingen van tuberculose in Nederland. Na een sterke daling van 17% in het eerste jaar van de COVID-19 pandemie (622 meldingen in 2020), zien we in 2021 weer een toename. Het aantal meldingen is nog steeds lager dan voor de pandemie. Het aantal gemelde tbc Tuberculose (Tuberculose)-patiënten per 100.000 personen was in 2021 het hoogst in Den Haag en in zuidoost Groningen, waar in ter Apel het grootste aanmeldcentrum voor asielzoekers in Nederland is gevestigd (van den Boogaard et al. 2022van den Boogaard, J., Kamps-van Agterveld, M.P., Schimmel, H. J., Slump, E., van Soolingen, D., de Vries, G., Tuberculose in Nederland 2021. Surveillancerapport, Bilthoven (2022)).

De sterke daling in het eerste jaar van de COVID-19 pandemie (2020) is te verklaren door een combinatie van drie mogelijke oorzaken:

1. De eerste verklaring is de invloed van de COVID-19-maatregelen, zoals het houden van afstand. Hierdoor kan de tbc-bacterie zich ook minder makkelijk verspreiden. 
2. Een andere verklaring is een afname van het aantal immigranten en asielzoekers.
3. Ook een vertraging in het stellen van diagnoses kan een verklaring zijn. Bijvoorbeeld doordat mensen minder naar de dokter gingen en doordat er minder zorgaanbod was. De kans is dan groot dat deze mensen zich later alsnog zullen melden, mogelijk met ernstigere klachten. 

In 2021 was het aantal binnen gekomen immigranten en asielzoekers weer op het niveau van voor de pandemie. De andere factoren die in 2020 bijdroegen aan de daling van tuberculose in Nederland, speelden in 2021 mogelijk nog wel een rol. Dat moet in de komende jaren verder blijken.

Het voorkomen van tuberculose verschilt per migratieachtergrond

Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) is een meldingsplichtige infectieziekte en wordt veroorzaakt door een bacterie. Mensen kunnen de bacterie lang bij zich dragen zonder er ziek van te worden (tbc-infectie). Later kan de ziekte alsnog optreden. Tuberculose komt in Nederland vooral voor bij personen die niet in Nederland zijn geboren; in 2021 was dat bij ruim driekwart van de zieken. Net als in de voorgaande jaren kwam de grootste groep patiënten uit Eritrea (65), gevolgd door Marokko (51) en India (50). In Afrika en Azië komt tuberculose vaak voor. Asielzoekers en immigranten uit landen waar tbc veel voorkomt, worden bij binnenkomst in Nederland gescreend op de ziekte (van den Boogaard et al. 2022van den Boogaard, J., Kamps-van Agterveld, M.P., Schimmel, H. J., Slump, E., van Soolingen, D., de Vries, G., Tuberculose in Nederland 2021. Surveillancerapport, Bilthoven (2022)).

Mazelenepidemie van mei 2013 tot maart 2014

Van mei 2013 tot maart 2014 heeft in Nederland een mazelenepidemie geheerst. In deze animatie schuift de weergegeven periode telkens op met drie weken, waarbij elke periode na de eerste bestaat uit zes weken. De epidemie vond vooral plaats in gemeenten met een lage vaccinatiegraad tegen mazelen (onder 90 procent). In deze gemeenten, behorend tot de zogenaamde Biblebelt, wonen relatief veel mensen die behoren tot de reformatorische gezindte. Zij laten zich om religieuze redenen niet inenten. Er zijn 2.640 patiënten met mazelen gemeld. Omdat niet iedereen die mazelen had naar de huisarts ging, zal het werkelijke aantal patiënten echter hoger zijn geweest. Tijdens de epidemie zijn er 182 kinderen opgenomen in het ziekenhuis en is één kind overleden aan de complicaties van mazelen. In 1999/2000 vond een eerdere mazelenepidemie plaats in Nederland. Ook toen voltrok de epidemie zich voornamelijk in de Biblebelt. 

Extra vaccinatie voor kinderen in gemeenten met lage vaccinatiegraad

Kinderen die een verhoogd risico hebben om met mazelen besmet te raken kregen vanaf de leeftijd van 6 maanden een aanbod voor een extra vaccinatie tegen mazelen. Dit gold alleen voor kinderen die in gemeenten woonden met een lage vaccinatiegraad, met uitzondering van de gemeente Vaals.

Vergelijk met andere kaart

• Mazelen 2013-2014
• Mazelen animatie (cumulatief) 2013-2014
• BMR-vaccinaties verslagjaar 2021
• SGP-stemmers 2021

Uitbraak Q-koorts vooral in Brabant 

Tussen 2007 en 2011 was er een Q-koortsepidemie in Nederland, met name in Brabant. In 2010 werden net zoals in 2008 en 2009 de meeste meldingen gedaan in de GGD Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst )-regio Hart voor Brabant (176 meldingen). Q-koorts komt vooral voor in gebieden met veel geitenbedrijven; deze liggen ook met name in Brabant. In de periode 1 januari tot en met 31 december 2010 zijn in heel Nederland 505 ziektegevallen van Q-koorts gemeld. In 2010 gold voor een groot aantal geiten- en schapenbedrijven een vaccinatieplicht, waardoor het aantal ziektegevallen afnam. De incidentie Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief. (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) is sinds 2013 weer terug op het niveau van voor de uitbraak.