Ziektelast COVID-19 geschat op 219.000 DALY Disability Adjusted Life Years. Maat voor ziektelast ('burden of disease') in een populatie; opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan … (Disability Adjusted Life Years. Maat voor ziektelast ('burden of disease') in een populatie; opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan …)'s

De totale ziektelast De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten). (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) van COVID-19 in 2021 wordt geschat op 218.900 DALY's (Klous et al. 2022Klous, G., McDonald, S., de Boer, P., van Hoek, A.J. , Franz, E., van Rooijen, M., Staat van infectieziekten in Nederland, 2021, Bilthoven (2022)). Om de ziektelast van COVID-19 te berekenen, is er gekeken naar drie groepen van besmette personen: mild zieke personen, ernstig zieke personen en overleden personen. Van de totale ziektelast in 2021 wordt 98% veroorzaakt door het vroegtijdig overlijden van zieke personen (213.600 DALY's) (Klous et al. 2022Klous, G., McDonald, S., de Boer, P., van Hoek, A.J. , Franz, E., van Rooijen, M., Staat van infectieziekten in Nederland, 2021, Bilthoven (2022)). Bij de interpretatie van de geschatte ziektelast van COVID-19 in 2021 moet rekening gehouden worden met de landelijke coronamaatregelen die vanaf maart 2020 werden ingevoerd. Deze maatregelen hebben de mogelijke ziektelast van COVID-19 in sterke mate beperkt. Ook is de geschatte ziektelast een onderschatting; de ziektelast door langetermijngevolgen van COVID-19 kon nog niet worden meegenomen. 

Na COVID-19 meeste ziektelast voor influenza

In 2021 was de gemiddelde jaarlijkse ziektelast van infectieziekten voor de totale Nederlandse bevolking afgezien van COVID-19 het grootst voor influenza (15.800 DALY's per jaar), gevolgd door legionellose (9.300 DALY's per jaar) en invasieve pneumokokkenziekte (5.200 DALY'S) (Klous et al. 2022Klous, G., McDonald, S., de Boer, P., van Hoek, A.J. , Franz, E., van Rooijen, M., Staat van infectieziekten in Nederland, 2021, Bilthoven (2022)). Influenza kwam in 2021 weer terug in de top 3 van infectieziekten met de meeste ziektelast, na afwezigheid van het virus in griepseizoen 2020/2021 omdat de coronamaatregelen ook de verspreiding van influenza waarschijnlijk remden. In 2021 is de top 3 van infectieziekten met de hoogste ziektelast weer vergelijkbaar met de jaren voor de coronapandemie. Voor een aantal ziekten uit het Rijksvaccinatieprogramma, zoals polio, rodehond en rabiës werden geen nieuwe gevallen vastgesteld in de onderzochte periode en bedroeg de ziektelast 0 DALY's in 2021 (Klous et al. 2022Klous, G., McDonald, S., de Boer, P., van Hoek, A.J. , Franz, E., van Rooijen, M., Staat van infectieziekten in Nederland, 2021, Bilthoven (2022)).

Ziektelast per infectie varieert sterk

Het aantal DALY's per 100 infecties is een maat voor de individuele ziektelast. De ziektelast voor de weergegeven selectie van infectieziekten varieerde van 0,2 DALY’s per honderd infecties voor Cryptosporidiose, tot bijvoorbeeld 960 en 730 DALY's per honderd gevallen voor respectievelijk neonatale invasieve groep B-streptokokkeninfectie (GBS-infectie) infectie en invasieve pneumokokkenziekte (Klous et al. 2021Klous, G., van Hout, D. , Lagerweij, G., van Hoek, A.J. , Franz, E., Staat van infectieziekten in Nederland, 2020, Bilthoven (2021)). 

Verschillende methoden voor berekening ziektelast infectieziekten

De bron van de hier gepresenteerde ziektelast van infectieziekten is de ‘Staat van infectieziekten 2021’. De gebruikte schattingsmethode wijkt af van de methode gebruikt voor het berekenen van de ziektelast in het kader van de ‘Volksgezondheid Toekomst Verkenning’ (VTV In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland. (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)) die aan de basis ligt van de Ranglijst aandoeningen op basis van ziektelast. De Staat van infectieziekten maakt een schatting van de ziektelast veroorzaakt door infectie met de ziekteverwekker en neemt daarbij ook mogelijke langetermijneffecten van de infectie mee, zoals chronische aandoeningen die het gevolg zijn van de infectie. De VTV schat uitsluitend de ziektelast die is toe te schrijven aan de betreffende infectieziekte en maakt daarbij gebruik van geregistreerde cijfers over het vóórkomen van de infectieziekte. Als gevolg hiervan wijkt de hier gepresenteerde ziektelast van een aantal infectieziekten af van de ziektelast geschat in het kader van de VTV.

Tabel: Geschatte ziektelast voor selectie van infectieziekten 2021

Infectieziekte

DALY's/Jaar

DALY's/100 gevallen

RVP Rijksvaccinatieprogramma (Rijksvaccinatieprogramma)-ziekten

Invasieve pneumokokkeninfecties

5.200

380

Kinkhoest

32

1

Invasieve Hib Haemophilus influenza type b (Haemophilus influenza type b)-infectie

890

480

Meningokokken ziekte

280

730

Mazelen

0

n.v.t.

Bof

0,01

0,4

Tetanus

0

n.v.t.

Difterie

0

n.v.t.

Polio

0

n.v.t.

Rodehond (Rubella)

0

n.v.t.

Rabiës

0

n.v.t.

Voedselinfecties

Campylobacteriose

2.300

5

Toxoplasmose

1.900

250

Norovirus infectie

1.400

0,3

Luchtweginfecties

Influenza

15.800

2

Legionellose

9.300

110

Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.)

1.900

250

Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA)*

HIV 

2.000

550

Hepatitis C

600

260

Chlamydia (2020)

1.500

0,5

Bron: Klous et al. 2022Klous, G., McDonald, S., de Boer, P., van Hoek, A.J. , Franz, E., van Rooijen, M., Staat van infectieziekten in Nederland, 2021, Bilthoven (2022)

  • Weergegeven is de geschatte ziektelast in 2021 voor nieuwe gevallen. De cijfers in de tabel laten het gemiddeld aantal DALY's per jaar en per 100 nieuwe gevallen zien in deze periode.

G. Klous (RIVM)
C. Hendriks, red. (RIVM)