Vaccinatiepercentage (exclusief anonieme vaccinaties) in meeste gemeenten boven 85%
Vanwege de COVID-19-pandemie wordt de vaccinatiegraad voor verslagjaar 2023 weergegeven inclusief vaccinaties die later (na de leeftijd van 5 jaar) zijn gegeven. De vaccinatiegraad is exclusief anonieme vaccinaties. In verslagjaar 2023 was tenminste 89,1% van de kleuters die in 2017 zijn geboren voldoende beschermd tegen DKTP (Difterie, kinkhoest, tetanus, polio). Het percentage voldoende beschermd betreft de som van het percentage gerevaccineerd en het percentage basisimmuun op de leeftijd tussen 2 en 5 jaar (deze laatste groep komt niet in aanmerking voor revaccinatie). In datzelfde jaar was tenminste 88,0% van de zuigelingen die in 2020 geboren zijn voldoende gevaccineerd tegen DKTP. Voor schoolkinderen geboren in 2012 was het percentage voor DTP (Difterie, tetanus, pertussis) tenminste 85,0% (van Lier et al. 2023van Lier, E.A., Hament, J-M, Knijff, M., Westra, M., Ernst, A., Giesbers, H., Drijfhout, I.H., Dorn, T., van Vliet, J.A., de Melker, H.E., Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2022, Bilthoven (2023)). Gemeenten met een lage vaccinatiegraad vinden we vooral in de zogenaamde 'Biblebelt'. Dit is een gebied met een relatief grote vertegenwoordiging van bevindelijk gereformeerden. Het gebied strekt zich uit van de Zeeuwse eilanden via het Zuid-Hollandse en Utrechtse platteland naar de Noord-Veluwe en de kop van Overijssel.
Regionale clustering
Een aanwijzing dat het om regionale clustering van gelijkgestemden gaat, is het aantal SGP-stemmers. In hun kringen leven religieuze bezwaren tegen vaccinatie. Het sociale leven (kerk, school, werk en ontspanning) speelt zich grotendeels binnen eenzelfde groep af. Door deze clustering van niet-gevaccineerden, kunnen epidemieën ontstaan: polio zowel in 1978 als in 1992/1993; mazelen in 1999/2000, 2008 en 2013/2014, rodehond in 2004/2005 en de bof in 2007 en 2011/2012.
Meer informatie
Informed consent
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ontvangt sinds 1 januari 2022 de gegevens van een deel van de vaccinaties anoniem. Dat gebeurt als mensen geen toestemming geven om hun gegevens met het RIVM te delen. Anonieme vaccinaties kunnen niet worden meegeteld voor de vaccinatiegraad, waardoor deze lager wordt gerapporteerd dan hij daadwerkelijk is. Het aantal vaccinaties dat niet kan worden meegeteld, is nu nog vrij klein doordat kinderen grotendeels al vóór 2022 voor de RVP (Rijksvaccinatieprogramma)-vaccinaties zijn uitgenodigd.
Het is belangrijk voorzichtig te zijn bij de interpretatie van verschillen tussen regio’s of gemeenten en verschillen tussen jaren binnen eenzelfde regio of gemeente. Dit kunnen daadwerkelijke verschillen zijn maar ze kunnen ook deels veroorzaakt worden door de mate waarin op regionaal niveau informed consent wordt geregistreerd. De mate van informed consent is niet alleen afhankelijk van de bereidheid van gevaccineerden en/of de ouder(s) om toestemming te geven voor gegevensuitwisseling maar ook van de inspanning van de betreffende JGZ (Jeugdgezondheidszorg)-organisatie(s) om toestemming te verkrijgen en verschilt ook per vaccinsoort.
- A.E. van Lier (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- H. Giesbers (RIVM)