Vaccinatiegraad influenza relatief hoog in Nederland, maar bijna overal onder streefnorm

In Nederland laten relatief veel mensen van 65 jaar en ouder zich tegen influenza vaccineren. De vaccinatiegraad is hoog in vergelijking met andere Europese landen. Redenen voor de relatief hoge vaccinatiegraad in Nederland zijn waarschijnlijk onder andere de persoonlijke uitnodiging door de huisarts, de financiële vergoeding voor huisartsen per gevaccineerde, en het kosteloos zijn van de vaccinatie voor de risicogroepen (RIVM: Vaccinatiegraad griepprik) . De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Europese Unie streven ernaar om in alle Europese landen 75% van de ouderen te vaccineren tegen influenza. Deze streefnorm wordt alleen in Denemarken gehaald.

Nederlandse vaccinatiegraad DKT gemiddeld in vergelijking met EU

In een internationale vergelijking van de vaccinatiegraad voor difterie, kinkhoest en tetanus (DKT) neemt Nederland een gemiddelde positie in. De vaccinatiegraad is voor DKT in alle landen 90% of hoger, behalve in Oostenrijk, Estland en Slovenië. In sommige landen (zoals België) wordt de vaccinatiegraad bepaald met vragenlijsten onder de bevolking. Andere landen, waaronder Nederland, hebben een landelijk dekkend vaccinatieregister op individueel niveau. Dit beperkt de vergelijkbaarheid tussen landen (Hagenaars et al. 2018Hagenaars, L. L., Harbers, M. M., Achterberg, P. W., van den Brink, C.L., Jeurissen, P. P. T., Het Nederlandse gezondheidszorgsysteem in internationaal perspectief, Bilthoven (2018)).

Vaccinatiegraad in Europese landen gestegen, maar schommelt in veel landen

Over het algemeen is de vaccinatiegraad bij kinderen in Europese landen gestegen tussen 2005 en 2020, al schommelt het percentage gevaccineerde kinderen sinds een paar jaar in sommige Europese landen, waaronder Nederland (WHO, 2023). Wereldwijd is de vaccinatiegraad van DKT scherp gedaald, als gevolg van de COVID-19-pandemie, het leven van kinderen in conflictsituaties en beperkte voorraad van vaccins. Dit geldt met name voor armere landen. Er is een inhaalslag nodig om uitbraken van ziekten te voorkomen (WHO, 2022; WHO, 2021).

WHO-norm van 95% wordt niet in heel Europa gehaald

De vaccinatiegraad voor de BMR Bof, mazelen, rodehond (Bof, mazelen, rodehond) (Bof, Mazelen, Rodehond) is in Nederland laag vergeleken met andere EU Europese unie (Europese unie)-landen. In Nederland wordt de WHO-norm van 95%, nodig om mazelen uit te bannen, bij de vaccinatie op zuigelingenleeftijd niet gehaald. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië. In Polen is de vaccinatiegraad voor mazelen het laagst: 71%.

Lichte daling van gevaccineerde zuigelingen

De vaccinatiegraad onder zuigelingen is na 2014 voor zowel DKTP Difterie, kinkhoest, tetanus, polio (Difterie, kinkhoest, tetanus, polio) als BMR licht gedaald (Hagenaars et al. 2018Hagenaars, L. L., Harbers, M. M., Achterberg, P. W., van den Brink, C.L., Jeurissen, P. P. T., Het Nederlandse gezondheidszorgsysteem in internationaal perspectief, Bilthoven (2018); van Lier et al. 2020van Lier, E.A., Kamp, L., Oomen, P. J., Giesbers, H., van Vliet, J.A., Drijfhout, I.H., Zonnenberg-Hoff, I. F., de Melker, H.E., Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2019, Bilthoven (2020)). Ook in andere Europese landen daalt de vaccinatiegraad (WHO, 2023).

Vaccinatiegraad HPV in Nederland gemiddeld in EU

Van de EU Europese unie (Europese unie)-landen (en Noorwegen, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk) die een HPV Humaan papilloma virus (Humaan papilloma virus)-vaccinatie aanbieden neemt Nederland een middenpositie in met de vaccinatiegraad. De hoogste percentages 15-jarige meisjes die de aanbevolen doses hebben ontvangen zijn te vinden in Malta, Noorwegen en Zweden. Bulgarije wijkt af met het laagste percentage van 3%. Van de landen in de vergelijking halen alleen Malta en Noorwegen het WHO-doel om 90% van de meisjes te vaccineren (WHO FCTC, 2020; WHO Global Health Observatory).

HPV-vaccinatie voorkomt veel baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker is de op één na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen van 15 tot en met 44 jaar in de Europese Unie en leidt jaarlijks tot 33.000 nieuwe gevallen en 15.000 doden. Nagenoeg alle gevallen van baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door HPV (humaan papillomavirus). HPV veroorzaakt ook een deel van de kankers aan de penis, vagina, schaamlippen, anus en kankers in de mond- en keelholte. Het HPV-vaccin dat in het Rijksvaccinatieprogramma van Nederland wordt gebruikt, beschermt tegen langdurige HPV-infectie en (voorstadia van) kanker door HPV-types 16 en 18. Zo’n 70% van de baarmoederhalskankers wordt door deze types veroorzaakt en van deze 70% wordt meer dan 90% van de gevallen van baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan voorkomen door HPV-vaccinatie. In de Europese Unie wordt HPV-vaccinatie aangeboden in 2 doses met een interval van 6 maanden bij kinderen van 9 tot en met 14 jaar. Aan mensen van 16 jaar en ouder wordt het aangeboden in hetzelfde 2-doses schema of in een 3-doses schema met een interval van 1-2 maanden tussen de 1^e en 2^e dosis en 6 maanden tussen de 1^e en 3^e dosis (RIVM-website: HPV, 2022).