Aandoeningen op basis van verloren levensjaren

Sla de grafiek Top 10-lijst aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek (versie v2022-06-23); gegevens bewerkt door RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • De verloren levensjaren zijn berekend met voorlopige sterftecijfers voor 2021.

Meeste verloren levensjaren door COVID-19

In 2021 zijn in de hele Nederlandse bevolking 2,0 miljoen jaren verloren gegaan als gevolg van vroegtijdig overlijden. COVID-19 is de aandoening waaraan het grootste aantal levensjaren verloren is gegaan (ruim 180.000 verloren levensjaren), gevolgd door longkanker (ruim 150.000 verloren levensjaren). De top tien van doodsoorzaken waaraan de meeste levensjaren verloren zijn gegaan, waren samen verantwoordelijk voor bijna de helft (45%) van het totaal aantal verloren levensjaren in Nederland in 2021.
Voor elk sterfgeval is het aantal verloren levensjaren gelijk aan de resterende levensverwachting Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. ) voor iemand in de Nederlandse bevolking op de leeftijd van de overledene. Iemand die op jongere leeftijd overlijdt, verliest dus meer levensjaren dan iemand die op hogere leeftijd overlijdt.

Definitie sterfte aan COVID-19 wijkt enigszins af

Standaard wordt in de doodsoorzakenstatistiek de onderliggende doodsoorzaak De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. (De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. ) gepresenteerd. Deze is gedefinieerd als de ziekte of de gebeurtenis waarmee de aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidde, startte. Bij een zogenaamde uitwendige (niet natuurlijke) doodsoorzaak (ongeval, geweld of bijvoorbeeld suïcide) wordt vrijwel altijd de gebeurtenis (bijvoorbeeld een vervoersongeval) als onderliggende doodsoorzaak aangemerkt en wordt het ontstane letsel apart gecodeerd. Dat is de reden dat bijvoorbeeld verwondingen en fracturen niet in de ranglijst zijn opgenomen.
De definitie van overlijden aan COVID-19 wijkt om reden van surveillance enigszins af van de wijze waarop een aandoening standaard als (onderliggende) doodsoorzaak wordt aangemerkt. Hierbij worden de instructies van de WHO gevolgd. Overlijden aan COVID-19 is gedefinieerd als overlijden aan een aandoening gerelateerd aan COVID-19. Dit wil zeggen dat COVID-19 wordt aangemerkt als doodsoorzaak in alle gevallen van natuurlijk overlijden waarbij COVID-19 op het doodsoorzakenformulier is vermeld in de oorzakelijke keten. Wanneer COVID-19 en een andere aandoening op het doodsoorzakenformulier staan vermeld als aandoeningen die deel uitmaken van de oorzakelijke keten, wordt COVID-19 aangemerkt als doodsoorzaak.

Ranglijst gebaseerd op een selectie van doodsoorzaken

Niet alle doodsoorzaken zijn opgenomen in de ranglijst. De ranglijst is gebaseerd op een selectie van in totaal 70 aandoeningen/doodsoorzaken die niet uitsluitend zijn geselecteerd op basis van sterfte of verloren levensjaren. Deze aandoeningen staan in de tabel onderaan deze pagina en in het bestand:

    Tabel: Ranglijst selectie van aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2021
    Rangnummer Aandoening/doodsoorzaak Verloren levensjaren
    1 COVID-19 183.665
    2 Longkanker 151.347
    3 Dementie 92.408
    4 Coronaire hartziekten 87.478
    5 Beroerte 82.419
    6 COPD 64.801
    7 Dikkedarmkanker 61.108
    8 Zelf toegebracht letsel 60.296
    9 Borstkanker 53.235
    10 Hartfalen 50.885
    11 Privé-, arbeids- en sportongevallen 49.072
    12 Pancreaskanker 42.348
    13 Diabetes mellitus 30.993
    14 Slokdarmkanker 29.199
    15 Prostaatkanker 28.178
    16 Hartstilstand 25.515
    17 Infecties van de onderste luchtwegen 20.817
    18 Leukemie 18.979
    19 Aandoeningen van het endocard/klepafwijkingen 18.440
    20 Leverkanker 17.875
    21 Vervoersongeval 17.845
    22 Non-hodgkinlymfomen (NHL) 17.530
    23 Maagkanker 17.353
    24 Hersenkanker 17.245
    25 Hartritmestoornissen 16.853
    26 Ovariumkanker 16.234
    27 Ziekte van Parkinson 16.155
    28 Nierinsufficiëntie (acuut en chronisch) / nierfalen 15.588
    29 Huidkanker 13.838
    30 Blaaskanker 12.792
    31 Nierkanker 11.755
    32 Aandoeningen gerelateerd aan alcohol 11.389
    33 Alcohol geïnduceerde leverziekten 9.218
    34 Kanker van overige en niet gespecificeerde delen van de urinewegen 9.015
    35 Plasmaceltumoren 8.798
    36 Baarmoederlichaamkanker 8.670
    37 Epilepsie 7.654
    38 Kanker van galblaas en galwegen 6.689
    39 Wekedelensarcomen 6.265
    40 Keelholtekanker 6.082
    41 Lip-, mondholte- en speekselklierkanker 5.719
    42 Multiple sclerose (MS) 5.187
    43 Baarmoederhalskanker 5.130
    44 Mesothelioom 5.092
    45 Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel 4.794
    46 Letsel als gevolg van geweld 4.702
    47 Downsyndroom 4.243
    48 Infecties van het maagdarmkanaal 4.154
    49 Strottenhoofdkanker 3.225
    50 Vroeggeboorte, ondergewicht en/of groeivertraging 2.879
    51 Bipolaire en depressieve stemmingsstoornissen 2.718
    52 Verstandelijke beperking 2.344
    53 Aandoeningen gerelateerd aan drugs 2.244
    54 Astma 1.793
    55 Schildklierkanker 1.701
    56 Nek- en rugklachten 1.547
    57 Reumatoïde artritis (RA) 1.449
    58 Hodgkinlymfomen 1.449
    59 Artrose 1.342
    60 Schizofrenie 961
    61 Angst-, dwang- en stressstoornissen 909
    62 Zaadbalkanker 880
    63 Schildklierziekten 635
    64 Kanker van neusholte en middenoor, neusbijholten 617
    65 AIDS en hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie 584
    66 Osteoporose 498
    67 Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) 301
    68 Influenza 222
    69 Jicht 203
    70 Acute bovenste luchtweginfecties 138

    • A.M. Gommer (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
    • M.H.D. Plasmans (RIVM)
    • M.J.J.C. Poos (RIVM)