Aandoeningen op basis van verloren levensjaren

Sla de grafiek Top 10-lijst aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2022 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek (versie v2023-07-10); gegevens bewerkt door RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • De verloren levensjaren zijn berekend met voorlopige sterftecijfers voor 2022.

Meeste verloren levensjaren door COVID-19

In 2022 zijn in de hele Nederlandse bevolking 1,9 miljoen jaren verloren gegaan als gevolg van vroegtijdig overlijden. Longkanker is de aandoening waaraan het grootste aantal levensjaren verloren is gegaan (ruim 150.000 verloren levensjaren), gevolgd door dementie (ruim 100.000 verloren levensjaren). De top tien van doodsoorzaken waaraan de meeste levensjaren verloren zijn gegaan, waren samen verantwoordelijk voor 42% van het totaal aantal verloren levensjaren in Nederland in 2022.
Voor elk sterfgeval is het aantal verloren levensjaren gelijk aan de resterende levensverwachting Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd.) voor iemand in de Nederlandse bevolking op de leeftijd van de overledene. Iemand die op jongere leeftijd overlijdt, verliest dus meer levensjaren dan iemand die op hogere leeftijd overlijdt.

Definitie sterfte aan COVID-19 wijkt enigszins af

Standaard wordt in de doodsoorzakenstatistiek de onderliggende doodsoorzaak De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. (De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt.) gepresenteerd. Deze is gedefinieerd als de ziekte of de gebeurtenis waarmee de aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidde, startte. Bij een zogenaamde uitwendige (niet natuurlijke) doodsoorzaak (ongeval, geweld of bijvoorbeeld suïcide) wordt vrijwel altijd de gebeurtenis (bijvoorbeeld een vervoersongeval) als onderliggende doodsoorzaak aangemerkt en wordt het ontstane letsel apart gecodeerd. Dat is de reden dat bijvoorbeeld verwondingen en fracturen niet in de ranglijst zijn opgenomen.
De definitie van overlijden aan COVID-19 wijkt om reden van surveillance enigszins af van de wijze waarop een aandoening standaard als (onderliggende) doodsoorzaak wordt aangemerkt. Hierbij worden de instructies van de WHO gevolgd. Overlijden aan COVID-19 is gedefinieerd als overlijden aan een aandoening gerelateerd aan COVID-19. Dit wil zeggen dat COVID-19 wordt aangemerkt als doodsoorzaak in alle gevallen van natuurlijk overlijden waarbij COVID-19 op het doodsoorzakenformulier is vermeld in de oorzakelijke keten. Wanneer COVID-19 en een andere aandoening op het doodsoorzakenformulier staan vermeld als aandoeningen die deel uitmaken van de oorzakelijke keten, wordt COVID-19 aangemerkt als doodsoorzaak.

Ranglijst gebaseerd op een selectie van doodsoorzaken

Niet alle doodsoorzaken zijn opgenomen in de ranglijst. De ranglijst is gebaseerd op een selectie van in totaal 69 aandoeningen/doodsoorzaken die niet uitsluitend zijn geselecteerd op basis van sterfte of verloren levensjaren. Deze aandoeningen staan in de tabel onderaan deze pagina en in het bestand:

Tabel: Ranglijst selectie van aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2022 (voorlopige cijfers)
Rangnummer Aandoening/doodsoorzaak Verloren levensjaren
1 Longkanker 150.762
2 Dementie 102.781
3 Coronaire hartziekten 89.149
4 Beroerte 84.744
5 COPD 77.677
6 COVID-19 72.982
7 Zelf toegebracht letsel 62.145
8 Dikkedarmkanker 60.798
9 Privé-, arbeids- en sportongevallen 53.892
10 Hartfalen 53.786
11 Borstkanker 51.830
12 Hematologische kanker 45.692
13 Pancreaskanker 44.735
14 Diabetes mellitus 32.163
15 Slokdarmkanker 30.619
16 Prostaatkanker 28.768
17 Infecties van de onderste luchtwegen 27.389
18 Hartstilstand 25.991
19 Vervoersongeval 22.137
20 Aandoeningen van het endocard/klepafwijkingen 19.196
21 Hartritmestoornissen 18.768
22 Ziekte van Parkinson 18.169
23 Hersenkanker 18.163
24 Leverkanker 18.043
25 Maagkanker 16.309
26 Ovariumkanker 16.183
27 Nierinsufficiëntie (acuut en chronisch) / nierfalen 15.602
28 Huidkanker 15.253
29 Blaaskanker 13.473
30 Nierkanker 13.077
31 Aandoeningen gerelateerd aan alcohol 12.818
32 Alcohol geïnduceerde leverziekten 11.054
33 Kanker van overige en niet gespecificeerde delen van de urinewegen 9.126
34 Baarmoederlichaamkanker 8.382
35 Epilepsie 7.783
36 Influenza 6.679
37 Keelholtekanker 6.542
38 Kanker van galblaas en galwegen 5.848
39 Mesothelioom 5.830
40 Multiple sclerose (MS) 5.708
41 Lip-, mondholte- en speekselklierkanker 5.654
42 Baarmoederhalskanker 5.519
43 Letsel als gevolg van geweld 5.360
44 Wekedelensarcomen 5.069
45 Infecties van het maagdarmkanaal 4.723
46 Downsyndroom 4.558
47 Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel 4.106
48 Strottenhoofdkanker 3.055
49 Bipolaire en depressieve stemmingsstoornissen 3.013
50 Verstandelijke beperking 2.727
51 Aandoeningen gerelateerd aan drugs 2.722
52 Vroeggeboorte, ondergewicht en/of groeivertraging 2.617
53 Nek- en rugklachten 1.934
54 Astma 1.716
55 Artrose 1.705
56 Reumatoïde artritis (RA) 1.600
57 Schildklierkanker 1.390
58 Angst-, dwang- en stressstoornissen 1.184
59 Schizofrenie 1.014
60 Schildklierziekten 789
61 Zaadbalkanker 760
62 Kanker van neusholte en middenoor, neusbijholten 731
63 Osteoporose 642
64 AIDS en hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie 421
65 Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) 335
66 Acute bovenste luchtweginfecties 320
67 Persoonlijkheidsstoornissen 299
68 Jicht 155
69 Ziekten in het Rijksvaccinatieprogramma 138

  • A.M. Gommer (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • M.H.D. Plasmans (RIVM)
  • M.J.J.C. Poos (RIVM)