Aandoeningen op basis van verloren levensjaren
Sla de grafiek Top 10-lijst aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2020 over en ga naar de datatabelBron: CBS Doodsoorzakenstatistiek (sterftecijfers gedownload van CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) StatLine in augustus 2021); gegevens bewerkt door RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
- De verloren levensjaren zijn berekend met voorlopige sterftecijfers voor 2020.
Meeste verloren levensjaren door COVID-19
In 2020 zijn in de hele Nederlandse bevolking 1,9 miljoen jaren verloren gegaan als gevolg van vroegtijdig overlijden. COVID-19 is de aandoening waaraan het grootste aantal levensjaren verloren is gegaan (ruim 170.000 verloren levensjaren), gevolgd door longkanker (ruim 150.000 verloren levensjaren). De top tien van doodsoorzaken waaraan de meeste levensjaren verloren zijn gegaan, waren samen verantwoordelijk voor bijna de helft (45%) van het totaal aantal verloren levensjaren in Nederland in 2020.
Voor elk sterfgeval is het aantal verloren levensjaren gelijk aan de resterende levensverwachting (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd.
) voor iemand in de Nederlandse bevolking op de leeftijd van de overledene. Iemand die op jongere leeftijd overlijdt, verliest dus meer levensjaren dan iemand die op hogere leeftijd overlijdt.
Verloren levensjaren door vastgestelde en vermoedelijke COVID-19
In 2020 kwam er in verband met de COVID-19-pandemie een aparte categorie doodsoorzaken bij. In de ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision) zijn twee zogenaamde ‘emergency-codes’ aangemaakt voor gebruik in de doodsoorzakenstatistieken:
- U07.1: vastgestelde COVID-19, waarbij het coronavirus is geïdentificeerd door laboratoriumonderzoek,
- U07.2: vermoedelijke COVID-19, waarbij geen laboratoriumonderzoek is uitgevoerd ter identificatie van het virus of waarbij het resultaat van het laboratoriumonderzoek niet eenduidig was.
Van de ruim 170.000 jaren die in 2020 verloren zijn gegaan door vroegtijdige sterfte aan COVID-19, waren 150.000 (87%) toe te schrijven aan vastgestelde COVID-19 en ruim 22.000 (13%) aan vermoedelijke COVID-19.
Definitie sterfte aan COVID-19 wijkt enigszins af
Standaard wordt in de doodsoorzakenstatistiek de onderliggende doodsoorzaak (De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt.
) gepresenteerd. Deze is gedefinieerd als de ziekte of de gebeurtenis waarmee de aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidde, startte. Bij een zogenaamde uitwendige (niet natuurlijke) doodsoorzaak (ongeval, geweld of bijvoorbeeld suïcide) wordt vrijwel altijd de gebeurtenis (bijvoorbeeld een vervoersongeval) als onderliggende doodsoorzaak aangemerkt en wordt het ontstane letsel apart gecodeerd. Dat is de reden dat bijvoorbeeld verwondingen en fracturen niet in de ranglijst zijn opgenomen.
De definitie van overlijden aan COVID-19 wijkt om reden van surveillance enigszins af van de wijze waarop een aandoening standaard als (onderliggende) doodsoorzaak wordt aangemerkt. Hierbij worden de instructies van de WHO gevolgd. Overlijden aan COVID-19 is gedefinieerd als overlijden aan een aandoening gerelateerd aan COVID-19. Dit wil zeggen dat COVID-19 wordt aangemerkt als doodsoorzaak in alle gevallen van natuurlijk overlijden waarbij COVID-19 op het doodsoorzakenformulier is vermeld in de oorzakelijke keten. Wanneer COVID-19 en een andere aandoening op het doodsoorzakenformulier staan vermeld als aandoeningen die deel uitmaken van de oorzakelijke keten, wordt COVID-19 aangemerkt als doodsoorzaak.
Ranglijst gebaseerd op een selectie van doodsoorzaken
Niet alle doodsoorzaken zijn opgenomen in de ranglijst. De ranglijst is gebaseerd op een selectie van in totaal 70 aandoeningen/doodsoorzaken die niet uitsluitend zijn geselecteerd op basis van sterfte of verloren levensjaren. Deze aandoeningen staan in de tabel onderaan deze pagina en in het bestand:
Meer informatie
- Methoden: berekening verloren levensjaren
- Bronverantwoording: CBS Doodsoorzakenstatistiek
- COVID-19
- WHO: International guidelines for certification and classification (coding) of COVID-19 as cause of death
- CBS: Classificatie en codering COVID-19 en definitie overlijden aan COVID-19
Tabel: Ranglijst selectie van aandoeningen op basis van verloren levensjaren 2020
Rangnummer | Aandoening/doodsoorzaak | Verloren levensjaren |
---|---|---|
1 | COVID-19 | 172.109 |
2 | Longkanker | 151.470 |
3 | Dementie | 94.909 |
4 | Coronaire hartziekten | 85.952 |
5 | Beroerte | 80.949 |
6 | Dikkedarmkanker | 62.652 |
7 | COPD | 61.944 |
8 | Zelf toegebracht letsel | 58.942 |
9 | Borstkanker | 53.396 |
10 | Privé-, arbeids- en sportongevallen | 48.719 |
11 | Hartfalen | 47.481 |
12 | Pancreaskanker | 42.071 |
13 | Diabetes mellitus | 30.187 |
14 | Slokdarmkanker | 29.287 |
15 | Prostaatkanker | 28.100 |
16 | Hartstilstand | 22.234 |
17 | Infecties van de onderste luchtwegen | 21.061 |
18 | Vervoersongeval | 18.861 |
19 | Hartritmestoornissen | 18.414 |
20 | Leverkanker | 18.359 |
21 | Leukemie | 18.214 |
22 | Aandoeningen van het endocard/klepafwijkingen | 17.706 |
23 | Non-Hodgkin lymfomen (NHL) | 17.546 |
24 | Hersenkanker | 17.444 |
25 | Ovariumkanker | 16.715 |
26 | Maagkanker | 16.561 |
27 | Ziekte van Parkinson | 15.466 |
28 | Huidkanker | 14.584 |
29 | Blaaskanker | 14.398 |
30 | Nierinsufficiëntie (acuut en chronisch) / nierfalen | 13.681 |
31 | Nierkanker | 12.552 |
32 | Aandoeningen gerelateerd aan alcohol | 11.898 |
33 | Alcohol geïnduceerde leverziekten | 10.349 |
34 | Plasmacelkanker | 10.003 |
35 | Kanker van de urinewegen | 8.688 |
36 | Aandoeningen gerelateerd aan drugs | 8.631 |
37 | Baarmoederlichaamkanker | 7.927 |
38 | Epilepsie | 6.831 |
39 | Keelholtekanker | 5.944 |
40 | Mesothelioom | 5.914 |
41 | Soft Tissue Sarcoma | 5.590 |
42 | Multiple sclerose (MS) | 5.454 |
43 | Baarmoederhalskanker | 5.352 |
44 | Mondholtekanker | 5.069 |
45 | Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel | 4.973 |
46 | Letsel als gevolg van geweld | 4.866 |
47 | Infecties van het maagdarmkanaal | 3.920 |
48 | Vroeggeboorte, ondergewicht en/of groeivertraging | 3.356 |
49 | Downsyndroom | 3.345 |
50 | Influenza | 3.097 |
51 | Strottenhoofdkanker | 2.996 |
52 | Verstandelijke beperking | 2.371 |
53 | Depressie en andere stemmingsstoornissen | 2.228 |
54 | Galblaaskanker | 1.978 |
55 | Reumatoïde artritis (RA) | 1.770 |
56 | Astma | 1.699 |
57 | Schildklierkanker | 1.627 |
58 | Nek- en rugklachten | 1.556 |
59 | Schizofrenie | 1.214 |
60 | Perifere artrose | 1.098 |
61 | Hodgkin lymfomen | 1.088 |
62 | Angst-, dwang- en stressstoornissen | 965 |
63 | Zaadbalkanker | 759 |
64 | Osteoporose | 632 |
65 | AIDS en hiv (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie | 608 |
66 | Schildklierziekten | 553 |
67 | Kanker van neusholte en middenoor, neusbijholten | 422 |
68 | Tuberculose (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) | 421 |
69 | Acute bovenste luchtweginfecties | 249 |
70 | Jicht | 160 |
- A.M. Gommer (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- M.H.D. Plasmans (RIVM)
- M.J.J.C. Poos (RIVM)