Algemeen

Sla de grafiek Top 10-lijst sterfte op basis van doodsoorzaken in 2020 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek (gedownload van  CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) StatLine in augustus 2021); gegevens bewerkt door  RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • De sterftecijfers zijn voorlopig.

COVID-19 belangrijkste doodsoorzaak in 2020

In 2020 overleden in Nederland 168.678 mensen. De aandoening waar de meeste mensen in 2020 overleden was COVID-19. Dementie, longkanker, beroerte en coronaire hartziekten vormden de top vijf van doodsoorzaken die leiden tot de hoogste sterfte.
Wanneer we kijken naar ziektegroepen ( ICD-10 International Classification of Diseases, tenth revision (International Classification of Diseases, tenth revision)-hoofdstukken), overleden de meeste mensen aan kanker en goedaardige tumoren (nieuwvormingen). Van de 168.678 personen die in 2020 in Nederland overleden, stierven 47.046 personen (28%) aan kanker en goedaardige tumoren en 36.579 personen (22%) aan hart- en vaatziekten. De overige ICD-10-hoofdstukken waren allemaal voor minder dan 10% van de totale sterfte verantwoordelijk.

Sterfte door vastgestelde en vermoedelijke COVID-19

In 2020 kwam er in verband met de COVID-19-pandemie een aparte categorie doodsoorzaken bij. In de ICD-10 zijn twee zogenaamde ‘emergency-codes’  aangemaakt voor gebruik in de doodsoorzakenstatistieken:

  • U07.1: vastgestelde COVID-19, waarbij het coronavirus is geïdentificeerd door laboratoriumonderzoek,
  • U07.2: vermoedelijke COVID-19, waarbij geen laboratoriumonderzoek is uitgevoerd ter identificatie van het virus of waarbij het resultaat van het laboratoriumonderzoek niet eenduidig was.

In totaal stierven 20.138 personen (11,9% van de totale sterfte) in 2020 aan COVID-19. Bij 17.463 sterfgevallen ging het om vastgestelde COVID-19 en bij 2.675 sterfgevallen was sprake van vermoedelijke COVID-19.

Definitie sterfte aan COVID-19 wijkt enigszins af

Standaard wordt in de doodsoorzakenstatistiek de  onderliggende doodsoorzaak De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. (De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. ) gepresenteerd. Deze is gedefinieerd als de ziekte of de gebeurtenis waarmee de aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidde, startte. Bij een zogenaamde uitwendige (niet natuurlijke) doodsoorzaak (ongeval, geweld of bijvoorbeeld suïcide) wordt vrijwel altijd de gebeurtenis (bijvoorbeeld een vervoersongeval) als onderliggende doodsoorzaak aangemerkt en wordt het ontstane letsel apart gecodeerd. Dat is de reden dat bijvoorbeeld verwondingen en fracturen niet in de ranglijst zijn opgenomen.
De definitie van overlijden aan COVID-19 wijkt om reden van surveillance enigszins af van de wijze waarop een aandoening standaard als (onderliggende) doodsoorzaak wordt aangemerkt. Hierbij worden de instructies van de WHO gevolgd. Overlijden aan COVID-19 is gedefinieerd als overlijden aan een aandoening gerelateerd aan COVID-19. Dit wil zeggen dat COVID-19 wordt aangemerkt als doodsoorzaak in alle gevallen van natuurlijk overlijden waarbij COVID-19 op het doodsoorzakenformulier is vermeld in de oorzakelijke keten.  Wanneer COVID-19 en een andere aandoening op het doodsoorzakenformulier staan vermeld als aandoeningen die deel uitmaken van de oorzakelijke keten, wordt COVID-19 aangemerkt als doodsoorzaak.

Ranglijst gebaseerd op een selectie van aandoeningen

Niet alle ziekten en aandoeningen waaraan mensen in Nederland overlijden, zijn opgenomen in de ranglijst. De ranglijst is gebaseerd op een selectie van in totaal 70 aandoeningen die niet uitsluitend zijn geselecteerd op basis van de door deze aandoeningen veroorzaakte sterfte. Deze aandoeningen staan in de tabel onderaan deze pagina en in het bestand:

'Sterfte en verloren levensjaren naar doodsoorzaak in 2020' (ODS; 27 KB)


De in de ranglijst opgenomen doodsoorzaken waren in 2020 verantwoordelijk voor 91% van de totale sterfte in Nederland. De top tien van doodsoorzaken is verantwoordelijk voor 61% van de totale sterfte in Nederland.

Meer informatie

Tabel: Ranglijst selectie van  doodsoorzaken op basis van sterfte 2020 (voorlopige cijfers)
Rangnummer Doodsoorzaak Aantal doden
1 COVID-19 20.138
2 Dementie 14.855
3 Longkanker 10.070
4 Beroerte 8.890
5 Coronaire hartziekten 8.025
6 Hartfalen 7.130
7 COPD 5.627
8 Privé-, arbeids- en sportongevallen 5.618
9 Dikkedarmkanker 4.626
10 Borstkanker 3.080
11 Prostaatkanker 3.003
12 Pancreaskanker 2.942
13 Infecties van de onderste luchtwegen 2.921
14 Diabetes mellitus 2.796
15 Hartritmestoornissen 2.326
16 Aandoeningen van het endocard/klepafwijkingen 2.199
17 Slokdarmkanker 2.012
18 Zelf toegebracht letsel 1.823
19 Ziekte van Parkinson 1.791
20 Nierinsufficiëntie (acuut en chronisch) / nierfalen 1.751
21 Hartstilstand 1.719
22 Leukemie 1.383
23 Blaaskanker 1.358
24 Non-Hodgkin lymfomen (NHL) 1.333
25 Leverkanker 1267
26 Maagkanker 1149
27 Ovariumkanker 1031
28 Huidkanker 958
29 Nierkanker 923
30 Hersenkanker 845
31 Plasmacelkanker 807
32 Kanker van de urinewegen 713
33 Vervoersongeval 664
34 Baarmoederlichaamkanker 559
35 Aandoeningen gerelateerd aan alcohol 536
36 Mesothelioom 519
37 Infecties van het maagdarmkanaal 473
38 Alcohol geïnduceerde leverziekten 433
39 Keelholtekanker 349
40 Mondholtekanker 338
41 Epilepsie 320
42 Influenza 295
43 Soft Tissue Sarcoma 288
44 Multiple sclerose (MS) 271
45 Aandoeningen gerelateerd aan drugs 235
46 Baarmoederhalskanker 229
47 Strottenhoofdkanker 205
48 Nek- en rugklachten 177
49 Reumatoïde artritis (RA) 168
50 Perifere artrose 163
51 Depressie en andere stemmingsstoornissen 151
52 Astma 145
53 Galblaaskanker 143
54 Downsyndroom 137
55 Schildklierkanker 121
56 Letsel als gevolg van geweld 112
57 Osteoporose 102
58 Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel 87
59 Verstandelijke beperking 86
60 Hodgkin lymfomen 68
61 Schildklierziekten 57
62 Schizofrenie 53
63 Angst-, dwang- en stressstoornissen 42
64 Vroeggeboorte, ondergewicht en/of groeivertraging 41
65 Acute bovenste luchtweginfecties 33
66 Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) 32
67 Kanker van neusholte en middenoor, neusbijholten 29
68 Jicht 23
69 AIDS en hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie 23
70 Zaadbalkanker 20

  • A.M. Gommer ( RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • M.H.D. Plasmans (RIVM)
  • M.J.J.C. Poos (RIVM)