Wijzigingsdatum 23-03-2023

Nieuw op VZinfo: Interactief overzicht sterftecijfers

Op VZinfo worden de sterftecijfers voor een selectie van doodsoorzaken gepresenteerd in een interactief overzicht. Voor alle onderwerpen zijn sterftecijfers beschikbaar naar leeftijd en geslacht. Naast de huidige situatie zijn er per ziekte/aandoening ook trends beschikbaar.

Algemeen

Sla de grafiek Top 10-lijst sterfte op basis van doodsoorzaken in 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek (versie v2022-06-23); gegevens bewerkt door RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • De sterftecijfers zijn voorlopig.

COVID-19 belangrijkste doodsoorzaak in 2021

In 2021 overleden in Nederland 170.976 mensen. De aandoening waaraan de meeste mensen in 2021 overleden was COVID-19  (bijna 20.000). Dementie (bijna 15.000), longkanker (ruim 10.000), beroerte (ongeveer 9.000) en coronaire hartziekten (ruim 8.000) vormden de top vijf van doodsoorzaken die leiden tot de hoogste sterfte.
Wanneer we kijken naar ziektegroepen (ICD-10 International Classification of Diseases, tenth revision (International Classification of Diseases, tenth revision)-hoofdstukken; zie Sterfte naar Doodsoorzaak), overleden de meeste mensen aan kanker en goedaardige tumoren (nieuwvormingen). Van de 170.976 personen die in 2021 in Nederland overleden, stierven 47.022 personen (28%) aan kanker en goedaardige tumoren en 37.375 personen (22%) aan hart- en vaatziekten. De overige ICD-10-hoofdstukken waren allemaal voor minder dan 10% van de totale sterfte verantwoordelijk. COVID-19 was in 2021 verantwoordelijk voor 11 % van de totale sterfte.

Definitie sterfte aan COVID-19 wijkt enigszins af

Standaard wordt in de doodsoorzakenstatistiek de onderliggende doodsoorzaak De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. (De ziekte of de gebeurtenis die aan de basis ligt van een aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidt. ) gepresenteerd. Deze is gedefinieerd als de ziekte of de gebeurtenis waarmee de aaneenschakeling van gebeurtenissen die tot de dood leidde, startte. Bij een zogenaamde uitwendige (niet natuurlijke) doodsoorzaak (ongeval, geweld of bijvoorbeeld suïcide) wordt vrijwel altijd de gebeurtenis (bijvoorbeeld een vervoersongeval) als onderliggende doodsoorzaak aangemerkt en wordt het ontstane letsel apart gecodeerd. Dat is de reden dat bijvoorbeeld verwondingen en fracturen niet in de ranglijst zijn opgenomen.
De definitie van overlijden aan COVID-19 wijkt om reden van surveillance enigszins af van de wijze waarop een aandoening standaard als (onderliggende) doodsoorzaak wordt aangemerkt. Hierbij worden de instructies van de WHO gevolgd. Overlijden aan COVID-19 is gedefinieerd als overlijden aan een aandoening gerelateerd aan COVID-19. Dit wil zeggen dat COVID-19 wordt aangemerkt als doodsoorzaak in alle gevallen van natuurlijk overlijden waarbij COVID-19 op het doodsoorzakenformulier is vermeld in de oorzakelijke keten.  Wanneer COVID-19 en een andere aandoening op het doodsoorzakenformulier staan vermeld als aandoeningen die deel uitmaken van de oorzakelijke keten, wordt COVID-19 aangemerkt als doodsoorzaak.

Ranglijst gebaseerd op een selectie van aandoeningen

Niet alle ziekten en aandoeningen waaraan mensen in Nederland overlijden, zijn opgenomen in de ranglijst. De ranglijst is gebaseerd op een selectie van in totaal 70 aandoeningen die niet uitsluitend zijn geselecteerd op basis van de door deze aandoeningen veroorzaakte sterfte. Deze aandoeningen staan in de tabel onderaan deze pagina en in het bestand:

'Sterfte en verloren levensjaren naar doodsoorzaak in 2021' (ODS; 27 KB)


De in de ranglijst opgenomen doodsoorzaken waren in 2021 verantwoordelijk voor 77% van de totale sterfte in Nederland. De top tien van doodsoorzaken is verantwoordelijk voor 51% van de totale sterfte in Nederland.

    Tabel: Ranglijst selectie van  doodsoorzaken op basis van sterfte 2021 (voorlopige cijfers)
    Rangnummer Doodsoorzaak Aantal doden
    1 COVID-19 19.562
    2 Dementie 14.558
    3 Longkanker 10.072
    4 Beroerte 9.001
    5 Coronaire hartziekten 8.029
    6 Hartfalen 7.471
    7 Privé-, arbeids- en sportongevallen 5.771
    8 COPD 5.615
    9 Dikkedarmkanker 4.558
    10 Borstkanker 3.121
    11 Prostaatkanker 2.996
    12 Pancreaskanker 2.994
    13 Diabetes mellitus 2.822
    14 Infecties van de onderste luchtwegen 2.711
    15 Aandoeningen van het endocard/klepafwijkingen 2.314
    16 Hartritmestoornissen 2.170
    17 Slokdarmkanker 2.015
    18 Nierinsufficiëntie (acuut en chronisch) / nierfalen 1.951
    19 Hartstilstand 1.948
    20 Ziekte van Parkinson 1.870
    21 Zelf toegebracht letsel 1.861
    22 Leukemie 1.430
    23 Non-hodgkinlymfomen (NHL) 1.324
    24 Leverkanker 1.240
    25 Blaaskanker 1201
    26 Maagkanker 1196
    27 Ovariumkanker 977
    28 Huidkanker 921
    29 Nierkanker 834
    30 Hersenkanker 824
    31 Kanker van overige en niet gespecificeerde delen van de urinewegen 725
    32 Plasmaceltumoren 720
    33 Vervoersongeval 631
    34 Baarmoederlichaamkanker 589
    35 Aandoeningen gerelateerd aan alcohol 538
    36 Infecties van het maagdarmkanaal 474
    37 Kanker van galblaas en galwegen 466
    38 Mesothelioom 463
    39 Alcohol geïnduceerde leverziekten 396
    40 Lip-, mondholte- en speekselklierkanker 395
    41 Keelholtekanker 376
    42 Wekedelensarcomen 349
    43 Epilepsie 315
    44 Multiple sclerose (MS) 257
    45 Strottenhoofdkanker 230
    46 Baarmoederhalskanker 213
    47 Artrose 196
    48 Nek- en rugklachten 180
    49 Downsyndroom 160
    50 Bipolaire en depressieve stemmingsstoornissen 157
    51 Reumatoïde artritis (RA) 151
    52 Astma 149
    53 Schildklierkanker 122
    54 Letsel als gevolg van geweld 114
    55 Osteoporose 87
    56 Verstandelijke beperking 85
    57 Aangeboren afwijkingen van het hartvaatstelsel 85
    58 Hodgkinlymfomen 79
    59 Aandoeningen gerelateerd aan drugs 78
    60 Schildklierziekten 61
    61 Angst-, dwang- en stressstoornissen 50
    62 Schizofrenie 46
    63 Kanker van neusholte en middenoor, neusbijholten 35
    64 Vroeggeboorte, ondergewicht en/of groeivertraging 35
    65 Jicht 25
    66 Zaadbalkanker 23
    67 Influenza 21
    68 Tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.) 20
    69 AIDS en hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie 20
    70 Acute bovenste luchtweginfecties 14

    • M.H.D. Plasmans (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
    • A.M. Gommer (RIVM)