Onbehandelde soa kunnen ernstige gevolgen hebben

De meeste soa Seksueel overdraagbare aandoeningen (Seksueel overdraagbare aandoeningen) kunnen goed worden behandeld. Sommige soa hoeven geen klachten te veroorzaken; de drager merkt dan niet dat hij of zij een soa heeft. Enkele soa kunnen ernstige gevolgen hebben als ze niet of niet op tijd worden behandeld. Zo kan een onbehandelde syfilisinfectie schade toebrengen aan de organen. Vrouwen met chlamydia of gonorroe lopen een verhoogd risico op verminderde vruchtbaarheid, onvruchtbaarheid en op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Ernstige gevolgen bij infectie tijdens zwangerschap en geboorte

Bij kinderen die tijdens de zwangerschap of geboorte worden blootgesteld aan een soa bij de moeder, kunnen ernstige complicaties ontstaan. Zo kan syfilis leiden tot een spontane abortus, het vroegtijdig breken van de vliezen, een voortijdige geboorte, sterfte tijdens de geboorte of een aangeboren (congenitale) syfilis bij het kind. Ook bij een herpesinfectie kunnen levensbedreigende complicaties optreden als de ziekte zich uitbreidt naar het centrale zenuwstelsel (waardoor het hersenweefsel kan ontsteken) of naar meerdere weefsels (gegeneraliseerde infectie).

Tabel: Gevolgen veelvoorkomende soa

Bron: Soaaids.nl

Meer informatie

• Over soa: zie Definities

Hiv breekt het immuunsysteem af

Hiv breekt het immuunsysteem af; dat leidt tot een breed scala van aandoeningen. Een hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie kan via verschillende ziektestadia leiden tot aids Acquired Immune Deficiency Syndrome (Acquired Immune Deficiency Syndrome). Hiv kan jarenlang voor de lichaamsafweer verborgen blijven. Ook verandert hiv steeds van uiterlijk, wat zowel de bestrijding door het lichaam als het ontwikkelen van een vaccin bemoeilijkt. Hiv verhoogt de vatbaarheid voor andere soa Seksueel overdraagbare aandoeningen (Seksueel overdraagbare aandoeningen) en de frequentie van complicaties (Fleming & Wasserheit 1999Fleming, D. T., Wasserheit, J.N., From epidemiological synergy to public health policy and practice: the contribution of other sexually transmitted diseases to sexual transmission of HIV infection. (1999)).

Levenslang medicatie en gezondheidscontroles

Patiënten met hiv moeten de rest van hun leven medicijnen slikken. Dit heeft soms vervelende bijwerkingen, zoals misselijkheid en veranderingen in de vetverdeling over het lichaam. Ook is regelmatige controle van lever en nieren nodig. Dit kan gevolgen hebben voor de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (Sprangers et al. 2010Sprangers, A., de Boer-van der Kolk, I. M., Prins, J.M., Smit, C, de Wolf, F, Nieuwkerk, PT., Health-related quality of life and survival among HIV-infected patients receiving highly active antiretroviral therapy: a study of patients in the AIDS Therapy Evaluation in the Netherlands (ATHENA) Cohort. (2010)).

Behandeling van hiv kan aidsverschijnselen jaren uitstellen

Bij veel hiv-geïnfecteerden kan behandeling (combinatietherapie) het moment van aids met jaren uitstellen. Daarom wordt een hiv-infectie in westerse landen nu beschouwd als een chronische ziekte. Tegenwoordig worden hiv-patiënten tegenwoordig steeds sneller behandeld worden. Hoe eerder de behandeling start hoe beter de prognose.

Meer informatie

• Richtlijn hiv

Ziekteverschijnselen aids treden pas laat op

Vaak treden ziekteverschijnselen van aids Acquired Immune Deficiency Syndrome (Acquired Immune Deficiency Syndrome) pas meerdere jaren, gemiddeld negen jaren, na de hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-infectie op wanneer deze het afweersysteem grotendeels al heeft afgebroken.

Aids leidt zonder behandeling tot de dood

Als de diagnose aids eenmaal is gesteld, leidt dit (zonder specifieke behandeling) gemiddeld binnen drie jaar tot de dood.

Chlamydia verloopt vaak zonder klachten

Chlamydia verloopt vaak zonder klachten. Bij ongeveer de helft van de mannen en bij 70-90% van de vrouwen treden niet of nauwelijks symptomen op. Zij kunnen echter wel anderen besmetten; dit gebeurt vaak onopgemerkt.

Bij urogenitale chlamydia kunnen ontstekingen optreden

Bij circa 50% van de geïnfecteerde mannen en bij 10-30% van de geïnfecteerde vrouwen leidt urogenitale chlamydia tot ontstekingen van urinebuis, bijballen, baarmoederhals en/of eileiders. Een kind dat tijdens de geboorte besmet wordt met chlamydia kan last krijgen van oogbindvlies-, keel- of longontsteking. Dit geneest meestal zonder restverschijnselen (van de Laar et al. 2000van de Laar, M. J. W., van Duynhoven, Y. T. H. P., Beuker, R. J., Rijlaarsdam, J., SOA en AIDS in Nederland, Bilthoven (2000)). De andere vormen van chlamydia geven minder vaak tot zelden klachten (van de Laar et al. 2000van de Laar, M. J. W., van Duynhoven, Y. T. H. P., Beuker, R. J., Rijlaarsdam, J., SOA en AIDS in Nederland, Bilthoven (2000); Peipert 2003Peipert, JF., Clinical practice. Genital chlamydial infections. (2003)).

Onbehandelde chlamydia kan leiden tot infecties in bekkengebied

Wanneer vrouwen met chlamydia niet of niet tijdig een behandeling ondergaan, kan de infectie opstijgen in het bekkengebied. De infectie veroorzaakt bij 1 tot 30% van de geïnfecteerde vrouwen pelvic inflammatory disease (PID Pelvic inflammatory disease. Pelvic inflammatory disease. Verzamelnaam voor infecties van het kleine bekken (baarmoederslijmvlies, eileiders en buikholte) en abcessen in de eierstokken of eileider. De infecties zijn het gevolg van gonorroe of van infectie met Chlamydia trachomatis. PID kan gepaard… (Pelvic inflammatory disease. Pelvic inflammatory disease. Verzamelnaam voor infecties van het kleine bekken (baarmoederslijmvlies, eileiders en buikholte) en abcessen in de eierstokken of eileider. De infecties zijn het gevolg van gonorroe of van infectie met Chlamydia trachomatis. PID kan gepaard…)) (Risser & Risser 2007Risser, W. L., Risser, J. M. H., The incidence of pelvic inflammatory disease in untreated women infected with Chlamydia trachomatis: a structured review. (2007)). PID vermindert de vruchtbaarheid en vergroot het risico op onvruchtbaarheid of op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De kans op onvruchtbaarheid bij een eerste PID is 10%, wordt per doorgemaakte PID hoger en is bij een derde keer al bijna 40% (Chlamydia trachomatis: imPaavonen & Eggert-Kruse 1999Paavonen, J., Eggert-Kruse, W., Chlamydia trachomatis: impact on human reproduction. (1999)).

Jeuk en irritatie bij geslachtsorganen eerste symptoom genitale wratten

De schatting is dat slechts 1% van de mensen die met HPV Humaan papilloma virus (Humaan papilloma virus) geïnfecteerd is genitale wratten ontwikkelt (LCI protocol). De eerste verschijnselen kunnen jeuk en irritatie bij de geslachtsorganen zijn. Soms ontstaat er maar één wratje, maar ook kunnen in korte tijd veel wratten ontstaan. Bij vrouwen kunnen de wratten zich op of rond de schaamlippen, in de vagina en/of op de baarmoedermond voordoen. Bij mannen zitten de wratten vooral op en rond de penis. Zowel bij mannen als vrouwen kunnen de wratten ook in of rond de anus zitten. De infectie verdwijnt meestal vanzelf, dit kan vaak jaren duren. Bij behandeling (bevriezen, wegbranden of snijden) verdwijnt de infectie niet uit het lichaam en kunnen de wratten weer terugkeren.

Genitale wratten bij pasgeborenen kunnen luchtwegklachten veroorzaken 

Kinderen die tijdens de geboorte door hun HPV-geïnfecteerde moeder besmet worden, kunnen in de maanden tot enkele jaren na de geboorte luchtwegklachten krijgen. Bij zo’n perinatale infectie kunnen zich namelijk wratten ontwikkelen in en rond de luchtwegen van pasgeborenen (respiratoire papillomatose).

Ongeveer 9 op de 10 mannen met urogenitale gonorroe krijgt symptomen

Circa 90% van de mannen met urogenitale gonorroe krijgt ontstekingen van urinebuis en bijballen (respectievelijk urethritis en epididymitis). De belangrijkste symptomen van een urogenitale gonorroe zijn pijn of een branderig gevoel bij het plassen, moeizaam plassen en/of afscheiding van pus uit de urinebuis (druiper). Anorectale gonorroe geeft minder vaak klachten (zoals proctitis), orale gonorroe geeft zelden klachten. Ook iemand die geen klachten heeft kan anderen besmetten.

Tussen de 30 en 60% van de vrouwen met urogenitale gonorroe krijgt symptomen

Zo’n 30 tot 60% van vrouwen met urogenitale gonorroe krijgt ontstekingen van urinebuis, baarmoederhals en eileiders (respectievelijk urethritis, cervicitis en pelvic inflammatory disease (PID Pelvic inflammatory disease. Pelvic inflammatory disease. Verzamelnaam voor infecties van het kleine bekken (baarmoederslijmvlies, eileiders en buikholte) en abcessen in de eierstokken of eileider. De infecties zijn het gevolg van gonorroe of van infectie met Chlamydia trachomatis. PID kan gepaard… (Pelvic inflammatory disease. Pelvic inflammatory disease. Verzamelnaam voor infecties van het kleine bekken (baarmoederslijmvlies, eileiders en buikholte) en abcessen in de eierstokken of eileider. De infecties zijn het gevolg van gonorroe of van infectie met Chlamydia trachomatis. PID kan gepaard…)) ). Symptomen zijn pijn of een branderig gevoel bij het plassen, verhoogde vaginale afscheiding en bloedverlies tussen twee menstruaties in. Anorectale gonorroe veroorzaakt minder vaak klachten, orale gonorroe geeft zelden klachten. Ook iemand die geen klachten heeft kan anderen besmetten.

Onbehandelde gonorroe kan leiden tot infecties in bekkengebied

Als de gonorroe niet (tijdig) behandeld wordt, veroorzaakt de infectie bij 1-30% van de vrouwen PID (Risser & Risser 2007Risser, W. L., Risser, J. M. H., The incidence of pelvic inflammatory disease in untreated women infected with Chlamydia trachomatis: a structured review. (2007)). PID is een verzamelnaam voor infecties van het kleine bekken (baarmoederslijmvlies, eileiders en buikholte) en abcessen in de eierstokken of eileider. PID verhoogt het risico op verminderde- of onvruchtbaarheid en buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De kans op onvruchtbaarheid bij een eerste PID is 10%, wordt per doorgemaakte PID hoger en is bij een derde PID 40% (Paavonen & Eggert-Kruse 1999Paavonen, J., Eggert-Kruse, W., Chlamydia trachomatis: impact on human reproduction. (1999)).

Gonorroe kan bij baby’s diverse ontstekingen veroorzaken

Een baby kan tijdens de geboorte door de moeder worden besmet met gonorroe. Het kind kan hierdoor last krijgen van oogbindvliesontsteking (conjunctivitis), keelontsteking (faryngitis) of longontsteking (pneumonie). Conjunctivitis kan leiden tot blindheid als het niet wordt behandeld.

Meeste volwassenen met acute hepatitis B genezen spontaan

De meeste (>95%) volwassenen met hepatitis B genezen spontaan binnen drie tot zestien weken en worden immuun. Bij de overige personen wordt de ziekte chronisch (Maddrey 2001Maddrey, W. C., Hepatitis B--an important public health issue. (2001)).

Aantal klachten bij acute vorm neemt toe met de leeftijd

Bij de acute vorm van hepatitis B neemt het aantal mensen met ziekteverschijnselen toe met de leeftijd. Van de geïnfecteerde kinderen tot zes jaar heeft 5 tot 15% ziekteverschijnselen; bij oudere kinderen en volwassenen is dat 33 tot 50% (Shepard et al. 2006Shepard, CW., Simard, EP., Finelli, L, Fiore, AE., Bell, B. P., Hepatitis B virus infection: epidemiology and vaccination. (2006)).

Mensen met chronische hepatitis B blijven besmettelijk

Mensen met chronische hepatitis B blijven besmettelijk, maar hebben meestal geen klachten. Bij sommige mensen kan er hoge bloeddruk en chronische vermoeidheid optreden. Bij enkele chronische dragers raken de leverfuncties verstoord; bij 25 tot 35% leidt de infectie tot levercirrose of leverkanker. Daarvan overlijdt 15 tot 25% vroegtijdig (Maddrey 2001Maddrey, W. C., Hepatitis B--an important public health issue. (2001)).

Meer informatie

• Over hepatitis B: zie Definities

Syfilis kan fataal zijn voor ongeboren kind

Tijdens de zwangerschap kan syfilis fatale gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Het kan leiden tot een spontane abortus, vroegtijdig breken van de vliezen, vroeggeboorte, sterfte tijdens de geboorte of een aangeboren (congenitale) syfilis bij het kind. Congenitale syfilis kan leiden tot huidafwijkingen, lever- of miltvergroting, botontstekingen, longontsteking, en hersenvliesontsteking. Mogelijke gevolgen daarvan zijn onder andere onvolledige groei, verhoogde vatbaarheid voor allerlei infecties of een verstandelijke beperking.

Meer informatie

• Over syfilis: zie Definities