Geslacht

Sla de grafiek Roken scholieren naar geslacht 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM

  • De HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de leefstijl van scholieren beïnvloed.

Leeftijd

Sla de grafiek Roken scholieren naar leeftijd 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM

  • De HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de leefstijl van scholieren beïnvloed.

17% van de scholieren heeft ooit gerookt

Van alle leerlingen van 12 tot en met 16 jaar in het voortgezet onderwijs heeft 17% ooit gerookt. Eén op de tien leerlingen heeft in de maand voorafgaand aan het onderzoek nog gerookt en 3% rookt dagelijks. Er zijn geen significante verschillen in roken (ooit, afgelopen maand of dagelijks) tussen jongens en meisjes.
Op 12-jarige leeftijd heeft 5% ooit gerookt. Dit percentage stijgt met de leeftijd: op 16-jarige leeftijd heeft 38% ooit gerookt. Ook het percentage leerlingen dat in de afgelopen maand heeft gerookt en het percentage dat dagelijks rookt neemt toe met de leeftijd. Er zijn weinig dagelijks rokende 12- en 13-jarigen (< 1%). 


Trend roken scholieren 2003-2021

Sla de grafiek Trend roken scholieren 2003-2021 over en ga naar de datatabel

Bron: Peilstationsonderzoek Scholieren/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM, 2003-2015 en 2019; HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM, 2017 en 2021

  • De intervallen tussen de meetjaren zijn niet overal gelijk.
  • De laatste HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de leefstijl van scholieren beïnvloed.

Percentage rokende scholieren neemt niet meer af

Sinds 2003 is het percentage scholieren dat ooit heeft gerookt sterk afgenomen, van 44% in 2003 naar 17% in 2021. Tussen 2017 en 2021 zette de daling niet verder door. Het percentage scholieren dat aangeeft de afgelopen maand gerookt te hebben, is afgenomen van 26% in 1999 naar 10% in 2021. Ook bij deze groep stabiliseerde de daling vanaf 2017. Het percentage dagelijkse rokers is sinds 2015 stabiel gebleven.  


Gebruik elektronische sigaret 2021

Sla de grafiek Ooit-gebruik elektronische sigaret scholieren 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM

  • De HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de leefstijl van scholieren beïnvloed.

Van de scholieren gebruikte 14% ooit elektronische sigaret

Van de 12- tot en met 16-jarige scholieren in het voortgezet onderwijs heeft 14% ooit een elektronische sigaret (e-sigaret) gebruikt, ongeveer evenveel jongens als meisjes (niet in grafiek, zie Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022)). Het percentage scholieren dat wel eens een e-sigaret heeft gebruikt neemt toe met de leeftijd, van 5% bij 12-jarigen tot 25% bij 16-jarigen. Onder een e-sigaret verstaan we producten als de shisha-pen, e-hooka, e-smoker en flavor vape.

Van de jongeren gebruikte 4,3% nicotinezakjes (‘snus’)

Ander onderzoek uit 2023 laat zien dat 4,3% van de jongeren van 12 tot en met 25 jaar in het afgelopen jaar nicotinezakjes (‘snus’) gebruikt hadden. Bij 2,8% was dat maandelijks en bij 0,7% dagelijks. Hetzelfde onderzoek laat zien dat  21,7% van de jongeren in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt had. Van deze jongeren gebruikte 10,3% maandelijks een e-sigaret en 2,1% dagelijks (Garritsen et al. 2023Garritsen, H., Bommelé, J., de Nerée, C., Troelstra, S., Croes, E., Willemsen, M., Jongerenmonitor Tabaks- en Nicotineproducten, Utrecht (2023)). Hierbij is gevraagd naar ‘vapen’: gebruik van e-sigaretten met vloeistoffen, (wegwerp) vapes of shisha-pennen. 


Roken studenten 2023 - naar opleidingsniveau

Sla de grafiek Roken en vapen studenten 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijsRIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), Trimbos-instituut

  • De frequentie van ‘regelmatig vapen’ is niet gedefinieerd en gebaseerd op het eigen oordeel van studenten.

Van de studenten vapet 4% dagelijks of regelmatig

In 2023 rookte 6% van de hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs)- en wo Wetenschappelijk Onderwijs (Wetenschappelijk Onderwijs)-studenten dagelijks (sigaretten of shag) en 3% rookte regelmatig (niet in figuur). Onder studenten vapete 4% dagelijks of regelmatig. Zowel dagelijks roken als dagelijks of regelmatig vapen komt vaker voor onder hbo-studenten dan onder wo-studenten (Nuijen et al. 2023Nuijen, Verweij, Dopmeijer, van Wamel, A., Schouten, F., Buijs, M., van der Horst, M., van den Brink, C.L., Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023, Bilthoven (2023))


Dagelijks rookt 1% van de jongeren minimaal een uur mee

Meeroken is het inademen van tabaksrook uit de omgeving door niet-rokers, ook wel ‘passief roken’ genoemd. In 2022 rookt in Nederland 1% van de jongeren van 12 tot en met 17 jaar dagelijks minimaal een uur mee. Daar staat tegenover dat 75% van de jongeren (bijna) nooit meerookt met anderen die roken. Het percentage meerokers is het laagst onder jonge kinderen en het hoogst onder jongeren.


  • M.C.M. Busch (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • S.A.F.M. van Dorsselaer (Trimbos-instituut)
  • K. Monshouwer (Trimbos-instituut)
  • V. Hermans, red. (RIVM)
  • E.M. Zantinge, red. (RIVM)