Sterfte door roken

In 2022 ruim 20.000 mensen overleden door roken

In 2022 overleden in Nederland naar schatting 20.220 mensen als gevolg van aandoeningen veroorzaakt door roken. Roken is bij volwassenen verantwoordelijk voor een groot deel van de sterfgevallen. Er zijn per ziekte duidelijke verschillen in het percentage sterfgevallen dat kan worden toegeschreven aan roken. Bij longkanker is 81% van alle sterfgevallen te wijten aan roken. Bij COPD Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten) (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) en strottenhoofdkanker is dat respectievelijk 77% en 82% van de sterfgevallen. Daarnaast is circa 54% van de totale sterfte aan lip-, mond- en speekselklierkanker, 47% van de sterfte aan slokdarmkanker en 25% van de sterfte aan blaaskanker toe te schrijven aan roken. (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)).

In 2022 naar schatting 1.060 mensen overleden door meeroken

In 2022 overleden naar schatting 1.060 mensen als gevolg van meeroken, met name door longkanker, COPD en diabetes (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM).

Stoppen met roken leidt tot daling risico voortijdig sterven

Op iedere leeftijd heeft stoppen met roken een gunstig effect op het risico op voortijdige sterfte. Hoe eerder iemand stopt met roken, hoe meer het risico op voortijdige sterfte daalt (Nash et al. 2017 Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017) (Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017)) ). Stoppen met roken kan de levensduur tot wel 10 jaar verlengen (Jha et al. 2013 Jha, P, Ramasundarahettige, Landsman, Rostron, Thun, MJ., Anderson, McAfee, Peto, RR., 21st-century hazards of smoking and benefits of cessation in the United States (2013) (Jha, P, Ramasundarahettige, Landsman, Rostron, Thun, MJ., Anderson, McAfee, Peto, RR., 21st-century hazards of smoking and benefits of cessation in the United States (2013)) ). Mensen die voor hun 35e stoppen met roken, hebben dezelfde levensverwachting Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd.) als mensen die nooit gerookt hebben (Reep-van den Bergh et al. 2017 Reep-van den Bergh, Harteloh, P. P. M., Croes, E.A., Leading cause of death in young Dutch people: the cigarette (2017) (Reep-van den Bergh, Harteloh, P. P. M., Croes, E.A., Leading cause of death in young Dutch people: the cigarette (2017)) ). Maar ook mensen die tussen hun 60e en 70e levensjaar stoppen met roken, verlagen hun risico op sterfte (Nash et al. 2017 Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017) (Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017)) ). Het sterfterisico wordt ook bepaald door de duur van het roken en het aantal sigaretten dat gerookt wordt (Nash et al. 2017 Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017) (Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017)) ).

Tabel: Sterfgevallen door ziekten als gevolg van roken 2022

Aandoening

Mannen

Vrouwen

Totaal

% toewijsbaar aan roken

Longkanker

4.890

3.280

8.170

81%

COPD

2.580

2.580

5.160

77%

COVID-19

860

370

1.220

15%

Coronaire hartziekten

760

280

1.040

13%

Hartfalen

710

310

1.010

13%

Slokdarmkanker

730

240

960

47%

Beroerte

310

180

500

5%

Alvleesklierkanker

230

180

410

13%

Dikkedarmkanker

260

170

430

9%

Blaaskanker

230

80

310

25%

Borstkanker

0

220

220

7%

Lip-, mondholte- en speekselklierkanker

130

80

200

54%

Strottenhoofdkanker

140

40

180

82%

Diabetes

100

60

160

6%

Nierkanker

100

40

150

16%

Maagkanker

60

30

90

8%

Totaal

12.080

8.130

20.220

12%

Bron: RIVM, mede gebaseerd op CBS Doodsoorzakenstatistiek (zie voor methode VTV-2018)
Door afronding op tientallen kan de totale rook-gerelateerde sterfte verschillen van de som van de sterfte bij mannen en vrouwen afzonderlijk.

  • H.B.M. Hilderink (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • M.H.D. Plasmans (RIVM)
  • M.J.J.C. Poos (RIVM)
  • V. Hermans, red. (RIVM)
  • E.M. Zantinge, red. (RIVM)