Sterfte door roken
In 2024 ruim 19.000 mensen overleden door roken
In 2024 overleden in Nederland naar schatting 19.220 mensen door aandoeningen als gevolg van roken. Roken is bij volwassenen verantwoordelijk voor een groot deel van de sterfgevallen. Er zijn per aandoening duidelijke verschillen in het percentage sterfgevallen dat kan worden toegeschreven aan roken. Bij strottenhoofdkanker is 82% van alle sterfgevallen te wijten aan roken. Bij longkanker en COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) is dat respectievelijk 81% en 78% van de sterfgevallen. Daarnaast is circa 53% van de totale sterfte aan lip-, mond- en speekselklierkanker, 46% van de sterfte aan slokdarmkanker en 25% van de sterfte aan blaaskanker toe te schrijven aan roken (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)).
In 2024 naar schatting 1.050 mensen overleden door meeroken
In 2024 overleden naar schatting 1.050 mensen als gevolg van meeroken, met name door longkanker en COPD (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM).
Stoppen met roken leidt tot daling risico voortijdig sterven
Op iedere leeftijd heeft stoppen met roken een gunstig effect op het risico op voortijdige sterfte. Hoe eerder iemand stopt met roken, hoe meer het risico op voortijdige sterfte daalt (Le et al., 2024 (Le, Mendez, Warner, The Benefits of Quitting Smoking at Different Ages (2024))). Stoppen met roken kan de levensduur met wel 8 tot10 jaar verlengen (Jha et al., 2013 (Jha, P, Ramasundarahettige, Landsman, Rostron, Thun, MJ., Anderson, McAfee, Peto, RR., 21st-century hazards of smoking and benefits of cessation in the United States (2013)); Le et al., 2024 (Le, Mendez, Warner, The Benefits of Quitting Smoking at Different Ages (2024))). Mensen die voor hun 35e stoppen met roken, hebben ongeveer dezelfde levensverwachting (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. ) als mensen die nooit gerookt hebben (Le et al., 2024 (Le, Mendez, Warner, The Benefits of Quitting Smoking at Different Ages (2024)); Reep-van den Bergh et al., 2017 (Reep-van den Bergh, Harteloh, P. P. M., Croes, E.A., Leading cause of death in young Dutch people: the cigarette (2017))). Ook mensen die op oudere leeftijd stoppen met roken, verlagen hun risico op sterfte (Le et al., 2024 (Le, Mendez, Warner, The Benefits of Quitting Smoking at Different Ages (2024)); Nash et al., 2017 (Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017))). Zo leven mensen die op 65-jarige leeftijd stoppen met roken gemiddeld 1,7 jaar langer, vergeleken met 65-jarigen die door blijven roken (Le et al., 2024 (Le, Mendez, Warner, The Benefits of Quitting Smoking at Different Ages (2024))). Het sterfterisico wordt ook bepaald door de duur van het roken en het aantal sigaretten dat gerookt wordt (Nash et al., 2017 (Nash, Liao, Harris, T., Freedman, Cigarette Smoking and Mortality in Adults Aged 70 Years and Older: Results From the NIH-AARP Cohort (2017))).
Tabel: Sterfte door aandoeningen als gevolg van roken 2024
| Aandoening | Mannen | Vrouwen | Totaal | % sterfte door roken |
|---|---|---|---|---|
| Longkanker | 4.630 | 3.230 | 7.870 | 81 |
| COPD | 2.770 | 2.770 | 5.540 | 78 |
| Hartfalen | 770 | 300 | 1.070 | 13 |
| Coronaire hartziekten | 730 | 270 | 1.000 | 13 |
| Slokdarmkanker | 730 | 200 | 930 | 46 |
| Beroerte | 310 | 180 | 490 | 5 |
| Dikkedarmkanker | 250 | 170 | 420 | 10 |
| Pancreaskanker | 240 | 190 | 420 | 13 |
| Blaaskanker | 240 | 80 | 320 | 25 |
| Borstkanker | 0 | 220 | 220 | 7 |
| Lip-, mondholte- en speekselklierkanker | 120 | 80 | 200 | 53 |
| COVID-19 | 140 | 50 | 190 | 15 |
| Strottenhoofdkanker | 140 | 40 | 180 | 82 |
| Diabetes | 100 | 60 | 150 | 6 |
| Nierkanker | 100 | 40 | 140 | 16 |
| Maagkanker | 50 | 30 | 80 | 8 |
| Totaal (16 aandoeningen) | 11.310 | 7.910 | 19.220 | 11 |
Bron: RIVM, mede gebaseerd op CBS Doodsoorzakenstatistiek (zie voor methode VTV-2024)
- Door afronding op tientallen kan de totale rookgerelateerde sterfte verschillen van de som van de sterfte bij mannen en vrouwen afzonderlijk, en van alle aandoeningen afzonderlijk.
- Zie de Verantwoording voor de methoden en ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision) codes.
- H.B.M. Hilderink (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- M.H.D. Plasmans (RIVM)
- M.J.J.C. Poos (RIVM)
- V. Hermans, red. (RIVM)
- E.M. Zantinge, red. (RIVM)