Percentage rokers in Nederland lager dan gemiddeld in de EU

Het percentage (weleens) rokende mannen en vrouwen is lager dan gemiddeld in de Europese Unie (EU Europese unie (Europese unie)). Over het algemeen roken mannen in Zuid-, Oost- en Midden-Europa meer dan in West- en Noord-Europa. Van oudsher roken in alle landen meer mannen dan vrouwen. Bovenstaande cijfers zijn afkomstig van de European Health interview Survey. Dit is de beste bron voor internationaal vergelijkbare cijfers over roken (zie bronverantwoording). De volgende ronde van de EHIS European Health Interview Survey (Europese gezondheidsenquête) (European Health Interview Survey (Europese gezondheidsenquête)) vindt plaats in de winter van 2025/2026.

Roken door jongeren in Nederland iets lager dan gemiddeld

Het percentage 15- en 16-jarigen dat aangeeft de afgelopen 30 dagen sigaretten te hebben gerookt, ligt in Nederland iets lager dan in veel andere EU Europese unie (Europese unie)-landen die deelnemen aan de ESPAD-studie. Hongarije, Kroatië en Bulgarije horen tot de landen met de hoogste percentages. De percentages rokende jongeren zijn het laagst in Zweden, Ierland en Malta.

Gebruik van e-sigaretten (vapen) door Nederlandse jongeren lager dan gemiddeld

Vergeleken met veel andere EU-landen is het percentage Nederlandse jongeren dat vapet aanzienlijk lager, minder dan 10% van de 15- en 16-jarigen vapete de afgelopen 30 dagen. Het gebruik van e-sigaretten is een stuk hoger in Litouwen, Polen en Hongarije. In alle landen is het percentage jongens dat vapet hoger dan het percentage meisjes. Het gebruik van vapes is de afgelopen tien jaar sterk toegenomen. In de meerderheid van de ESPAD-landen wordt een toename waargenomen sinds 2019 (ESPAD, 2025).

Percentage Nederlandse jongeren dat rookt en vapet iets lager

Omdat het gebruik van sigaretten door jongeren afneemt, maar het vapen juist toeneemt is het belangrijk om ook het gecombineerde gebruik van sigaretten en e-sigaretten te volgen. Het gecombineerde gebruik van vapes en sigaretten is in Nederland lager dan het ESPAD-gemiddelde. In Kroatië, Hongarije en andere landen in het oosten van de EU komt de combinatie van roken en vapen het meest voor, in Noorwegen, Malta en Portugal het minst. Gemiddeld genomen beginnen jongeren op een jongere leeftijd met vapen dan met het roken van sigaretten (ESPAD, 2025). Opvallend is dat het gebruik van e-sigaretten in alle landen hoger is onder jongens dan onder meisjes, terwijl het gebruik van gewone sigaretten hoger is onder meisjes. Ook het gecombineerde gebruik is over het algemeen hoger onder meisjes.

Percentage mannen dat rookt gedaald in EU

In de meeste EU Europese unie (Europese unie)-landen is in de periode 1980-2022 het percentage mannen dat zegt dagelijks te roken gedaald. Het percentage  mannen dat rookt was in 1970 (niet in figuur) in Nederland het hoogst binnen de Europese Unie. Dit percentage is in Nederland sterker gedaald dan in sommige andere landen en de laatste jaren nemen Nederlandse mannen een gemiddelde positie in ten opzichte van andere Europese landen.

Na daling is percentage dat dagelijks rookt onder vrouwen in Nederland gemiddeld tot laag

Na een forse daling is het percentage dagelijks rokende vrouwen in Nederland gemiddeld tot laag vergeleken met andere Europese landen. De verschillen in percentages dagelijks rokende vrouwen binnen de EU Europese unie (Europese unie) zijn de afgelopen decennia steeds kleiner geworden. Ook de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn het afgelopen decennium in de meeste Europese landen steeds kleiner geworden (niet in figuur).

Tobacco Control Scale meet intensiteit tabaksbeleid in Europa

De Tobacco Control Scale (TCS) meet hoe intensief het tabaksontmoedigingsbeleid in 37 Europese landen is. Het gaat bijvoorbeeld om hoge sigarettenprijzen, gezondheidswaarschuwingen op sigarettenpakjes en een rookverbod in openbare ruimten. Landen die veel ondernemen op het gebied van tabaksontmoediging scoren hoog op de TCS. In 2021 behoorde Nederland met het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Frankrijk tot de landen met het meest intensieve beleid. Nederland scoorde hiermee relatief een stuk gunstiger dan bij de vorige meting in 2019 toen Nederland een veertiende positie innam. Deze verbeterde positie is vooral te danken aan een verhoging van de belastingen en de invoering van een uitstallingsverbod en plain packaging (gebruik van neutrale sigarettenverpakking). Elf landen (waaronder Nederland, het VK, Frankrijk, Ierland, Noorwegen, Slovenië, België, Hongarije en Denemarken) hebben wetgeving inzake plain packaging aangenomen en geïmplementeerd. Finland zal plain packaging implementeren in 2023 (Tobacco Control Scale).