226 ambulancestandplaatsen leveren 24/7-uurs paraatheid

In 2023 zijn er 226 ambulancestandplaatsen die 24/7-uurs paraatheid leveren. Daarnaast zijn er 21 ambulancestandplaatsen die alleen overdag, in de avond/nacht of tijdelijk operationeel zijn. Een ambulancestandplaats is een locatie waarvandaan de ambulance vertrekt en waar voorzieningen zijn voor ambulancepersoneel en -materiaal. Standplaatsen waarvanuit de inzetbaarheid alleen gedurende bepaalde dagen en uren gerealiseerd wordt, worden ook wel stationeringsplaatsen of uitrukposten genoemd. Hieronder vallen ook voorwaardescheppende standplaatsen Een voorwaardescheppende standplaats is geen vaste standplaats maar een strategische plek in de regio waar de ambulances worden gestationeerd op het moment dat overige ambulances rijden. (Een voorwaardescheppende standplaats is geen vaste standplaats maar een strategische plek in de regio waar de ambulances worden gestationeerd op het moment dat overige ambulances rijden.) en standplaatsen die in het kader van dynamisch ambulancemanagement (DAM) ingezet worden, deze zijn niet opgenomen in de kaart. Er treden regelmatig veranderingen op in de locaties en het aantal standplaatsen en stationeringsplaatsen. In 2022 waren er 225 ambulancestandplaatsen. Van 3 standplaatsen veranderde de paraatheidsvorm van 24/7-uurs naar beperktere opening, en 4 standplaatsen gingen van een beperkte openingstijd naar 24/7-uursparaatheid. Daarnaast zijn er 3 standplaatsen verhuisd binnen dezelfde plaats. Er is één nieuwe standplaats bijgekomen en er is één standplaats opgeheven. Eén post is tijdelijk verplaatst.

Verschil in definitie

Het aantal standplaatsen in de kaart kan door definitieverschillen afwijken van het aantal dat Ambulancezorg Nederland (AZN Ambulancezorg Nederland (Ambulancezorg Nederland)) noemt in haar sectorrapport (AZN 2021AZN, Sectorkompas Ambulancezorg; Tabellenboek 2020, Zwolle (2021)).

Vergelijk met andere kaart

• Rijtijd vanaf dichtstbijzijnde ambulancestandplaats

Vrijwel heel Nederland binnen norm bereikbaar

Het grootste deel van Nederland kan volgens de modelberekeningen binnen 12 minuten bereikt worden door een ambulance. In de oranje en rode gebieden op de kaart is de rijtijd meer dan 12 minuten. Het betreft dunbevolkte en grensgebieden waar in geval van spoed in totaal 2,1% van de bevolking woont (ongeveer 369.200 inwoners) (Hulshof et al. 2023Hulshof, T., Reckman, P., Brukx, S., Kooistra, M., Bereikbaarheidsanalyse SEH’s en acute verloskunde 2023. Analyse gevoelige ziekenhuizen, Bilthoven (2023)). In 2022 waren dit 370.800 inwoners (Kommer et al. 2022Kommer, GJ, de Vries, Etemad-Ghameshlou, Z., Ferreira, L.S., Mohnen, S.M., Ambulancezorg Rijtijdenmodel - actualisatie 2021, Bilthoven (2022)). Beleidsregels stellen dat een ambulance bij een spoedeisende inzet (met A1-urgentie, met sirene en zwaailicht) binnen 15 minuten na melding ter plaatse moet kunnen zijn. In bereikbaarheidsmodellen wordt uitgegaan van 3 minuten voor de ontvangst en uitvraag van de melding, verstrekking van de inzetopdracht en het uitrukken van het ambulanceteam; de netto rijtijd is 12 minuten.

Vergelijk met andere kaart

• Er is ook een kaart opgenomen met de dag-situatie wanneer er meer ambulances beschikbaar zijn.
• Voor meer informatie over de reistijdenanalyse zie: Methoden.

Landelijke dekkingsgraad ambulancestandplaatsen in 4 regio's 100%

De kaart toont het percentage van de bevolking dat binnen 15 minuten bereikt kan worden door een ambulance, wanneer de ambulance vertrekt vanaf een ambulancestandplaats. Voor ambulances is de norm dat de ambulance bij levensbedreigende incidenten binnen 15 minuten na aanname van de melding door een Meldkamer Ambulancezorgcentralist ter plaatse arriveert (12 minuten rijtijd + 3 minuten meld- en uitruktijd). In  4 RAV Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA). (Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA).)-regio's is 100% van de bevolking binnen 15 minuten bereikbaar. Het percentage is het laagst in de regio Brabant-Zuidoost (91,8%). Deze bereikcijfers gelden voor 24/7-uurs paraatheid met 226 operationele ambulancestandplaatsen.

Overdag zijn meer standplaatsen operationeel (247) en is de dekking hoger. Wanneer we naar de dag-situatie kijken geldt ook voor 4 RAV-regio's dat 100% van de mensen binnen 15 minuten bereikt kan worden. In totaal woont 98,8% van de Nederlanders overdag  binnen 15 minuten responstijd. In de 24 uurs-situatie is dat 97,9%.

Vergelijk met andere kaart

• Rijtijd vanaf dichtstbijzijnde ambulancestandplaats

Hoogste aantal A1-inzetten in de regio Haaglanden

In de kaart is te zien dat de meeste A1-inzetten Spoedeisende rit in opdracht van de centralist van de MKA in geval van acute bedreiging van de vitale functies van de patiënt en in het geval dat dit gevaar pas na beoordeling door de ambulancebemanning ter plaatse kan worden uitgesloten. (Spoedeisende rit in opdracht van de centralist van de MKA in geval van acute bedreiging van de vitale functies van de patiënt en in het geval dat dit gevaar pas na beoordeling door de ambulancebemanning ter plaatse kan worden uitgesloten. ) in de regio Haaglanden zijn uitgevoerd (48,4 per 1.000 inwoners). Ook in de regio's Rotterdam-Rijnmond en Midden- en West-Brabant is het aantal inzetten relatief groot. De regio's met kleine aantallen A1-inzetten per 1.000 inwoners zijn vooral in het midden en oosten van Nederland te vinden. In Noord- en Oost-Gelderland  is het aantal inzetten het kleinst (30,3 per 1.000 inwoners). In 2022 zijn er in Nederland bijna 1,5 miljoen ambulance-inzetten uitgevoerd, waarvan ongeveer 704.000 (47,0%) met urgentieklasse A1. Naast A1-inzetten zijn er ook A2-inzetten (31%) en B-inzetten (22%) (AZN 2023AZN, Sectorkompas 2022 Dashboard, Zwolle (2023)). 

Meeste A2-inzetten in 2 noordelijke provincies

In de regio's Groningen, Drenthe en Rotterdam-Rijnmond is het aantal A2-inzetten Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag waaruit blijkt dat geen sprake is van direct levensgevaar, maar waarbij de ambulance wel zo snel mogelijk ter plaatse dient te zijn. Deze hulp wordt geacht binnen 30 minuten ter plaatse te zijn. (Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag waaruit blijkt dat geen sprake is van direct levensgevaar, maar waarbij de ambulance wel zo snel mogelijk ter plaatse dient te zijn. Deze hulp wordt geacht binnen 30 minuten ter plaatse te zijn.) het grootst (meer dan 30,5 per 1.000 inwoners). In de regio's Noord- en Oost-Gelderland,  Utrecht en Amsterdam-Amstelland is het laagst aantal A2-inzetten per 1.000 inwoners uitgevoerd (minder dan 21 per 1.000 inwoners). In 2022 zijn er in Nederland ruim 458.000 A2-inzetten uitgevoerd (AZN 2023AZN, Sectorkompas 2022 Dashboard, Zwolle (2023)).

Veel B-inzetten in regio's met academische ziekenhuizen

De meeste B-inzetten Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag zonder A1- of A2-urgentie, waarbij een tijdstip is afgesproken voor het halen of brengen. (Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag zonder A1- of A2-urgentie, waarbij een tijdstip is afgesproken voor het halen of brengen.) zijn uitgevoerd in de RAV Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA). (Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA).)-regio's waar zich academische ziekenhuizen bevinden. De aanwezigheid van deze ziekenhuizen zorgt voor meer speciaal patiëntenvervoer, en deze inzetten worden toegewezen aan de RAV die het vervoer verzorgt, ongeacht of de patiënt uit een andere regio komt. De regio Amsterdam-Amstelland heeft met 31,8 inzetten per 1.000 inwoners het hoogste aantal. In de regio's Flevoland en Limburg-Noord is het aantal B-inzetten per 1.000 inwoners relatief klein (minder dan 12 per 1.000 inwoners). In 2022 zijn er in Nederland ruim 327.492 B-inzetten uitgevoerd (AZN 2023AZN, Sectorkompas 2022 Dashboard, Zwolle (2023)).

Regionale verschillen o.a. veroorzaakt door beoordeling van urgentie

In Nederland worden anderhalf keer zoveel A1-inzetten als A2-inzetten uitgevoerd. Per regio verschillen deze verhoudingen. Het percentage A1-inzetten binnen het totale spoedvervoer (A1- en A2-inzetten) varieert van 54,6% (regio Groningen) tot 67,6% (Amsterdam-Amstelland). Het is waarschijnlijk dat regionale verschillen niet alleen worden veroorzaakt door een verschil in de ernst van de meldingen, maar ook door een andere beoordeling van urgentie op de meldkamer. 

Regionale verschillen in responstijdpercentage A1-inzetten Spoedeisende rit in opdracht van de centralist van de MKA in geval van acute bedreiging van de vitale functies van de patiënt en in het geval dat dit gevaar pas na beoordeling door de ambulancebemanning ter plaatse kan worden uitgesloten. (Spoedeisende rit in opdracht van de centralist van de MKA in geval van acute bedreiging van de vitale functies van de patiënt en in het geval dat dit gevaar pas na beoordeling door de ambulancebemanning ter plaatse kan worden uitgesloten. )

De kaart toont het responstijdpercentage A1-inzetten per RAV Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA). (Regionale ambulancevoorziening. Samenwerkingsverband tussen ambulancediensten en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA).)-regio.  Het ‘responstijdpercentage ’ laat het aantal minuten zien waarin 95% van de A1-inzetten ter plaatse is. Landelijk is het responstijdpercentage 16:44 minuten. Per RAV-regio varieert het responstijdpercentage tussen de 14:00 voor Kennemerland en 18:30 minuten voor Rotterdam-Rijnmond. In 2021 was de gemiddelde responstijd van A1-inzetten 10:07 minuten (AZN 2022AZN, Sectorkompas Ambulancezorg; Tabellen en grafieken 2021, Zwolle (2022)).

Regionale verschillen in responstijdpercentage A2-inzetten Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag waaruit blijkt dat geen sprake is van direct levensgevaar, maar waarbij de ambulance wel zo snel mogelijk ter plaatse dient te zijn. Deze hulp wordt geacht binnen 30 minuten ter plaatse te zijn. (Rit in opdracht van de centralist van de MKA naar aanleiding van een zorgvraag waaruit blijkt dat geen sprake is van direct levensgevaar, maar waarbij de ambulance wel zo snel mogelijk ter plaatse dient te zijn. Deze hulp wordt geacht binnen 30 minuten ter plaatse te zijn.)

Het responstijdpercentage van A2-inzetten varieert tussen de 25:00 minuten voor de regio Zaanstreek-Waterland en 34:00 minuten voor de regio Noord- en Oost gelderland (AZN 2022AZN, Sectorkompas Ambulancezorg; Tabellen en grafieken 2021, Zwolle (2022)). 

Gemiddelde responstijd bepaald door meerdere factoren

De gemiddelde responstijd wordt door meerdere factoren bepaald. Naast onvoldoende spreiding van standplaatsen en een onvoldoende aantal ingezette ambulances is ook overmacht een belangrijke oorzaak van overschrijdingen; dat zijn meestal incidentele situaties zoals slecht weer, opgebroken wegen of een onvindbaar adres. Hiernaast spelen ook meld- en uitruktijd, processen op de meldkamer en op de ambulancediensten een rol. In het algemeen zijn in stedelijk gebied de responstijden korter dan in landelijk gebied. De afstanden zijn daar korter en de meeste ambulances zijn gestationeerd bij hogere bevolkingsconcentraties.