Op deze pagina
Meer fijnstof (Fijn stof is een verzamelnaam voor verschillende deeltjes in de lucht. De grootte van fijn stof-deeltjes is mede bepalend voor de effecten. Fijn stof kleiner dan 10 micrometer in doorsnede wordt PM10 genoemd. Deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer heten PM2,5 en deeltjes kleiner dan 0,1 micrometer PM0,1 (ultra fijn stof). In PM10 zit dus ook de deeltjes van PM2,5 en PM0,1. Hoeveel van de verschillende deeltjes vrijkomen hangt onder andere af van de bron. ) bij steden, grote veestallen en industrie
Op de kaart is te zien hoeveel fijnstof er gemiddeld in de lucht zat in Nederland in 2023. Het gaat om PM10 deeltjes die kleiner zijn dan 10 micrometer. Hoe minder fijnstof hoe beter de luchtkwaliteit. De kaart toont in het noorden van Nederland en in Zeeland lagere waarden dan in de rest van Nederland. De hogere bijdrage van buurlanden, de bijdrage van lokale bronnen (zoals industrie en intensieve veehouderij) en de hogere aandelen van secundair fijnstof (Secundair fijnstof bestaat uit deeltjes die in de atmosfeer ontstaan door chemische reacties tussen gassen en/of al aanwezige deeltjes (bijvoorbeeld ammoniak en stikstofoxiden). Primaire deeltjes worden direct uitgestoten door bouwplaatsen, bosbranden, houtverbranding, grindgroeven, landbouwactiviteiten en stoffige wegen. ) zorgen voor hogere fijnstof concentraties in zuiden en oosten van Nederland (CLO et al., 2024 (CLO, CBS, PBL, RIVM, Research, Fijnstof (PM10) in lucht, 1992-2023 (indicator 0243, versie 18, 8 augustus 2024), (2024)) ). Op de blauwe plekken op de kaart ligt de concentratie onder de WHO-advieswaarde (Kenniscentrum InfoMil). De gemiddelde concentratie fijnstof (PM10 (Stofdeeltjes (Particulate Matter) met een diameter kleiner dan 10 µm (fijn stof).)) in de lucht neemt al jaren af. De daling komt vooral door emissiebeperkende maatregelen bij verkeer, industrie en de energiesector.
Langs drukke verkeerswegen en in steden overschrijding van de norm
De kaart geeft een beeld van de jaargemiddelde concentratie van stikstofdioxide in 2023. Drukke (snel)wegen zijn als een rode lijn te herkennen op de kaart. Daar zit veel stikstofdioxide in de lucht. Ook in steden zie je hogere concentraties. Dit komt doordat stikstofdioxide in uitlaatgassen van verkeer zit. Ook industrie is een mogelijke bron (RIVM, 2021 (RIVM, Stikstofdioxide 2019 (NO2), Bilthoven (2021)) ). Op de blauwe plekken op de kaart ligt de concentratie onder de WHO-advieswaarde voor NO2 (Kenniscentrum InfoMil).. De gemiddelde concentraties stikstofdioxide in de lucht waren in 2023 lager dan in 2022. Dit kan komen door schommelingen in het weer. Het regende in 2023 meer dan in afgelopen jaren. Daardoor kwamen meer luchtvervuilende stoffen met de regen op de grond terecht. Daarnaast waaide het harder, waardoor de stoffen zich meer door de lucht verspreidden (Mijnen-Visser et al., 2024 (Mijnen-Visser, S., Jongh, L.A., Hazelhorst, S.B., Hoogerbrugge, R., Soenario, I., Stolwijk, G.J.C., de Vries, Wichink Kruit, R.J., Zuidberg, S., Grootschalige concentratiekaarten Nederland. Rapportage 2024, Bilthoven (2024)) Mijnen-Visser et al., 2024 (Mijnen-Visser, S., Jongh, L.A., Hazelhorst, S.B., Hoogerbrugge, R., Soenario, I., Stolwijk, G.J.C., de Vries, Wichink Kruit, R.J., Zuidberg, S., Grootschalige concentratiekaarten Nederland. Rapportage 2024, Bilthoven (2024)) ).
- Luchtverontreiniging: Definities
- Grootschalige Concentratiekaarten Nederland
- Fijn stof in de lucht: Compendium voor de leefomgeving
- Stikstofdioxide in de lucht: Compendium voor de leefomgeving
- Nationaal Georegister: Achterliggende data
- Over de de indeling van de geluidklassen zie: Hoe kwantificeer je geluid?
- Opendata Leefbaarometer
- Milieugezondheidsrisico: Compendium oor de leefomgeving
- C.M. Deuning (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))