Angst- of depressiegevoelens volwassenen

Sla de grafiek Angst- of depressiegevoelens volwassenen 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS-Gezondheidsenquête, gegevens bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • Angst- of depressiegevoelens zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde.  
  • Achterliggende cijfers: CBS-StatLine

Meer vrouwen dan mannen hebben angst- of depressiegevoelens

Van de Nederlanders van 18 jaar en ouder had 43% in de afgelopen 4 weken angst- of depressiegevoelens. Het percentage vrouwen met angst- of depressiegevoelens is in alle leeftijdsgroepen groter dan het percentage mannen.  Het percentage vrouwen met angst- of depressiegevoelens is het hoogst bij de vrouwen van 18 tot en met 34 jaar. Bij zowel mannen als vrouwen is het percentage met angst- of depressiegevoelens het laagst onder ouderen boven de 65 jaar.  


Geslacht

Sla de grafiek Trend angst- of depressiegevoelens naar geslacht 2010-2023 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS-Gezondheidsenquête, gegevens bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • * De gegevens zijn gestandaardiseerd (gestand.) naar de Nederlandse bevolking van 2023 en getoetst
  • Angst- of depressiegevoelens zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde.  
  • De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2020 en 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.

Leeftijd

Sla de grafiek Trend angst- of depressiegevoelens naar leeftijd 2010-2023 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS-Gezondheidsenquête, gegevens bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • * De gegevens zijn gestandaardiseerd (gestand.) naar de Nederlandse bevolking van 2023 en getoetst
  • Angst- of depressiegevoelens zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde.  
  • De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2020 en 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.

Percentage met angst- of depressiegevoelens is toegenomen

Het percentage volwassenen met angst- of depressiegevoelens is tussen 2010 en 2023 significant toegenomen, zowel bij de gehele groep volwassenen als bij mannen en vrouwen afzonderlijk. Deze toename geldt voor alle leeftijdsgroepen tot en met 49 jaar. Bij de oudere leeftijdsgroepen is het percentage met angst- of depressieklachten gelijk gebleven. In de afgelopen vijf jaar (2019-2023) is dit beeld hetzelfde gebleven.


Naar geslacht en opleiding

Sla de grafiek Angst- of depressiegevoelens volwassenen naar geslacht en opleiding 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS-Gezondheidsenquête, gegevens bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • Angst- of depressiegevoelens zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde. 
  • De labels van de opleidingstypen vermelden de grootste opleidingsgroepen. Zie de toelichting op opleidingstypen voor meer informatie.

Naar geslacht, leeftijd en opleiding

Sla de grafiek Angst- of depressiegevoelens volwassenen naar geslacht, leeftijd en opleiding 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS-Gezondheidsenquête, gegevens bewerkt door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

  • Angst- of depressiegevoelens zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde. 
  • De labels van de opleidingstypen vermelden de grootste opleidingsgroepen. Zie de toelichting op opleidingstypen voor meer informatie.

Opleidingstype factor bij angst- of depressiegevoelens

De grafiek presenteert cijfers over 2023 van angst- of depressiegevoelens naar opleiding. De verschillen zijn statistisch getoetst een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil (een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil ). Resultaten van deze toetsing zijn:

  • Het percentage mensen in de leeftijdscategorie 45 tot en met 64 jaar dat angst- of depressiegevoelens ervaart is hoger bij mensen met primair onderwijs of een vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs)-opleiding dan hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs)- en universitair geschoolden. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen in die leeftijdscategorie. Daarnaast is bij mannen van 65-plus het percentage dat angst- of depressiegevoelens ervaart anderhalf keer hoger bij mannen met primair onderwijs of een vmbo-opleiding (37,2%) dan bij mannen met een hbo- of universitaire opleiding in dezelfde leeftijdscategorie (23,8%). 
  • Bij vrouwen in de leeftijdscategorie 45 tot en met 64 jaar is het percentage dat angst- en depressiegevoelens ervaart groter bij vrouwen met primair onderwijs of een vmbo-opleiding (57,3%) dan bij vrouwen met een  havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs (Hoger algemeen voortgezet onderwijs)-, vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs)- of mbo Middelbaar beroepsonderwijs (Middelbaar beroepsonderwijs)-opleiding (39,8%). 

Percentage scholieren met mentale problemen

Sla de grafiek Percentage scholieren met mentale problemen 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Peilstationsonderzoek Scholieren/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM

  • Problemen zijn gemeten met de  SDQ Strength and Difficulties Questionnaire. (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Boer et al., 2022 Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022) (Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022)) . De totale probleemscore is gebaseerd op de som van de vier typen problemen.
  • Achterliggende cijfers: ScholierenMonitor

Meer meisjes dan jongens met mentale problemen

Bij scholieren van 12 tot en met 16 jaar in  het voortgezet onderwijs ervaart 30% relatief veel mentale problemen, meisjes meer dan jongens (totale probleemscore in figuur). Hyperactiviteit/aandachtsproblemen komen het meest voor (37%), problemen met leeftijdsgenoten het minst (18%). Meisjes ervaren duidelijk meer emotionele problemen dan jongens. Ook gedragsproblemen en hyperactiviteit/aandachtsproblemen komen meer voor bij meisjes dan bij jongens. Problemen met leeftijdsgenoten komen bij jongens en meisjes ongeveer evenveel voor. 


Percentage scholieren met mentale problemen naar opleiding

Sla de grafiek Percentage scholieren met mentale problemen naar schooltype 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Peilstationsonderzoek Scholieren/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM

  • Problemen zijn gemeten met de  SDQ Strength and Difficulties Questionnaire. (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Rombouts et al., 2023 Rombouts, Morren, Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K, Peilstationsonderzoek Scholieren 2023, Utrecht (2023) (Rombouts, Morren, Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K, Peilstationsonderzoek Scholieren 2023, Utrecht (2023)) . De totale probleemscore is gebaseerd op de som van de vier typen problemen.
  • Achterliggende cijfers: ScholierenMonitor

Meeste mentale problemen bij scholieren op vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs)-b 

Het percentage scholieren op het voortgezet onderwijs dat mentale problemen ervaart  verschilt tussen schooltypes. Scholieren op het vmbo-b ervaren meer mentale problemen dan scholieren met een ander schooltype (totale probleemscore in figuur). Verschillen tussen leerlingen van verschillende schooltypes komen specifiek voor bij gedragsproblemen, hyperactiviteit/concentratieproblemen en problemen met leeftijdsgenoten. Bij emotionele problemen zijn er geen verschillen tussen de schooltypes.   


Trend percentage scholieren met mentale problemen

Sla de grafiek Percentage scholieren met mentale problemen 2017-2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Peilstationsonderzoek Scholieren/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM, 2019 en 2023; HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM, 2017 en 2021

  • Problemen zijn gemeten met de  SDQ Strength and Difficulties Questionnaire. (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Rombouts et al., 2023 Rombouts, Morren, Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K, Peilstationsonderzoek Scholieren 2023, Utrecht (2023) (Rombouts, Morren, Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K, Peilstationsonderzoek Scholieren 2023, Utrecht (2023)) . De totale probleemscore is gebaseerd op de som van vier typen problemen.
  • De laatste HBSC Health Behaviour in School-aged Children (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de mentale gezondheid van scholieren beïnvloed.
  • Achterliggende cijfers: ScholierenMonitor

Toename in mentale problemen bij scholieren

Tussen 2017 en 2023 nam het percentage scholieren van het voortgezet onderwijs dat relatief veel  mentale problemen ervaart duidelijk toe, van 20% naar 30%. Deze toename is toe te schrijven aan verschillende soorten problemen: emotionele problemen, gedragsproblemen, hyperactiviteit/aandachtsproblemen en problemen met leeftijdsgenoten.  


Grafiek mentale problemen studenten 2023

Sla de grafiek Mentale problemen studenten 2023 over en ga naar de datatabel

Bron: Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijsRIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), Trimbos-instituut.

  • Depressie- of angstklachten zijn gemeten met de Mental Health Inventory (MHI RAND Mental health inventory. Een instrument dat de algemene psychische gezondheidstoestand in een bevolking meet. (RAND Mental health inventory. Een instrument dat de algemene psychische gezondheidstoestand in een bevolking meet.)-5), een vragenlijst over hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde, zie methoden. Deze cijfers wijken af van de cijfers over angst- of depressiegevoelens in de grafieken hierboven. 
  • Emotionele uitputtingsklachten zijn gemeten met een subschaal van de Maslach Burnout Inventory-Student Survey (MBI Maslach Burnout Inventory (Maslach Burnout Inventory)-SS).
  • (Heel) veel stress is gemeten door studenten te vragen naar de mate waarin ze de afgelopen 4 weken stress ervaarden. ‘Veel’ en ‘heel veel’ waren twee van de vijf antwoordcategorieën.
  • Enigszins of sterk eenzaam is gemeten met de verkorte eenzaamheidsschaal van De Jong-Gierveld, zie methoden.

Onder studenten ervaart 59% emotionele uitputtingsklachten

Van de hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs)- en wo Wetenschappelijk Onderwijs (Wetenschappelijk Onderwijs)-studenten ervaart 44% depressie-/angstklachten en 59% emotionele uitputtingsklachten. Meer dan de helft van de studenten (56%) ondervindt (heel) veel stress. Ook voelt het merendeel van de studenten zich enigszins of sterk eenzaam (62%) en ervaart 44% vaak prestatiedruk (niet in figuur) (Nuijen et al., 2023 Nuijen, Verweij, Dopmeijer, van Wamel, A., Schouten, F., Buijs, M., van der Horst, M., van den Brink, C.L., Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023, Bilthoven (2023) (Nuijen, Verweij, Dopmeijer, van Wamel, A., Schouten, F., Buijs, M., van der Horst, M., van den Brink, C.L., Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023, Bilthoven (2023)) ). 


  • M.C.M. Busch (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • S.A.F.M. van Dorsselaer (Trimbos-instituut)
  • M.H.D. Plasmans (RIVM)
  • C. Zomer (RIVM)
  • M.M. ter Hedde, red. (RIVM)
  • V. Hermans, red. (RIVM)
  • E.M. Zantinge, red. (RIVM)