Psychische klachten volwassenen 2021
Sla de grafiek Psychische klachten volwassenen 2021 over en ga naar de datatabelBron: CBS-Gezondheidsenquête
- Psychische klachten zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over de afgelopen 4 weken.
- De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.
- Achterliggende cijfers: CBS-Statline
Meer vrouwen dan mannen hebben psychische klachten
Van de Nederlanders van 18 jaar en ouder, heeft 15% psychische klachten. Het percentage volwassen vrouwen met psychische klachten, is in alle leeftijdsgroepen groter dan het percentage mannen. Wel verschilt het patroon tussen vrouwen en mannen. Het percentage vrouwen met psychische klachten is het hoogst bij de jongste vrouwen van 18 tot en met 34 jaar, gevolgd door de 50 tot en met 64-jarigen. Bij mannen neemt het percentage met psychische klachten geleidelijk af met het ouder worden. Bij zowel mannen en vrouwen is het percentage met psychische klachten het laagst onder ouderen boven de 65 jaar.
Geslacht
Sla de grafiek Trend psychische klachten naar geslacht 2010-2021 over en ga naar de datatabelBron: CBS-Gezondheidsenquête
- * De gegevens zijn gestandaardiseerd naar de Nederlandse bevolking van 2021 en getoetst
- (on)gestand.= (on)gestandaardiseerd
- Psychische klachten zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over de afgelopen 4 weken.
- De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.
Leeftijd
Sla de grafiek Trend psychische klachten naar leeftijd 2010-2021 over en ga naar de datatabelBron: CBS-Gezondheidsenquête
- * De gegevens zijn gestandaardiseerd naar de Nederlandse bevolking van 2021 en getoetst
- (on)gestand.= (on)gestandaardiseerd
- Psychische klachten zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over de afgelopen 4 weken.
- De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.
Percentage met psychische klachten is toegenomen
Het percentage volwassenen met psychische klachten is tussen 2010 en 2021 toegenomen, zowel bij de gehele groep volwassenen als bij mannen en vrouwen afzonderlijk. Deze toename geldt voor alle volwassenen leeftijdsgroepen tot en met 64 jaar. Alleen bij 65-plussers is het percentage met psychische klachten gelijk gebleven.
Gestandaardiseerd versus ongestandaardiseerd
Bij de zichtbare gestandaardiseerde percentages is er rekening gehouden met veranderingen in omvang en leeftijdsverdeling van de bevolking. De gestandaardiseerde percentages kunnen afwijken van de ongestandaardiseerde percentages. De gestandaardiseerde percentages zijn gecorrigeerd naar de omvang en leeftijdsverdeling van een standaardpopulatie (Nederlandse bevolking in 2019). Bij ongestandaardiseerde cijfers is geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze ongestandaardiseerde cijfers zijn ook in de grafieken opgenomen en kunnen naar wens geselecteerd worden.
Psychische klachten naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau 2021
Sla de grafiek Psychische klachten naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau 2021 over en ga naar de datatabelBron: CBS-Gezondheidsenquête
- Laag onderwijsniveau = basisonderwijs, vmbo (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs), eerste 3 leerjaren van havo (Hoger algemeen voortgezet onderwijs)/ vwo (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) of de assistentenopleiding (mbo (Middelbaar beroepsonderwijs)-1).
- Middelbaar onderwijsniveau = bovenbouw van havo/vwo, basisberoepsopleiding (mbo-2), vakopleiding (mbo-3) en middenkader- en specialistenopleidingen (mbo-4).
- Hoog onderwijsniveau = hbo (Hoger beroepsonderwijs) of wo (Wetenschappelijk Onderwijs).
- Zie hier de toelichting op de analyse van opleidingsniveaus.
- Psychische klachten zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over de afgelopen 4 weken.
- De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de gezondheid van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.
Opleidingsverschillen in psychische klachten
De grafiek presenteert cijfers over 2021 naar opleiding. De verschillen zijn statistisch getoetst (een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil ). Resultaten van deze toetsing zijn:
- Bij mannen in de leeftijd van 45 tot en met 64 jaar hebben relatief meer laagopgeleiden psychische klachten vergeleken met hoogopgeleiden. Zo geven 18,6% van de mannen met een lage opleiding aan psychische klachten te hebben ten opzichte van 10,7% van de mannen met een hoge opleiding in de leeftijdsgroep van 45 tot en met 64 jaar.
Percentage scholieren met mentale problemen
Sla de grafiek Percentage scholieren met mentale problemen 2021 over en ga naar de datatabelBron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM
- Problemen zijn gemeten met de SDQ (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022). De totale probleemscore is gebaseerd op de som van de vier typen problemen.
- De HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de mentale gezondheid van scholieren beïnvloed.
Meer meisjes dan jongens met mentale problemen
Bij scholieren van 12 tot en met 16 jaar in het voortgezet onderwijs ervaart 31% relatief veel mentale problemen, meisjes meer dan jongens (totale probleemscore in figuur). Hyperactiviteit/aandachtsproblemen komen het meest voor (37%), gedragsproblemen het minst (18%). Meisjes ervaren duidelijk meer emotionele problemen en hyperactiviteit/aandachtsproblemen dan jongens. Gedragsproblemen komen bij jongens en meisjes ongeveer evenveel voor, evenals problemen met leeftijdsgenoten.
Percentage scholieren met mentale problemen naar opleiding
Sla de grafiek Percentage scholieren met mentale problemen 2021 over en ga naar de datatabelBron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM
- Problemen zijn gemeten met de SDQ (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022). De totale probleemscore is gebaseerd op de som van de vier typen problemen.
- De HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de mentale gezondheid van scholieren beïnvloed.
Minder mentale problemen bij hoger schoolniveau
Het percentage scholieren op het voortgezet onderwijs dat mentale problemen ervaart verschilt tussen schoolniveaus. Scholieren op het vwo (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) ervaren minder mentale problemen dan scholieren met een lager schoolniveau (totale probleemscore in figuur). Dit geldt specifiek voor gedragsproblemen en hyperactiviteit/concentratieproblemen. Problemen met leeftijdsgenoten komen op zowel op het vwo als de havo (Hoger algemeen voortgezet onderwijs) minder vaak voor vergeleken met het vmbo (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs). Bij emotionele problemen zijn er geen verschillen tussen de schoolniveaus.
Trend percentage scholieren met mentale problemen
Sla de grafiek Percentage scholieren met veel mentale problemen 2005-2021 over en ga naar de datatabelBron: HBSC-Nederland/Leefstijlmonitor, UU, Trimbos-instituut en SCP i.s.m. RIVM
- Doordat de trendgrafiek is gebaseerd op scholieren uit klas 1-4, wijken de cijfers voor 2021 af van de hierboven gepresenteerde cijfers.
- Problemen zijn gemeten met de SDQ (Strength and Difficulties Questionnaire. ), zie Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022). De totale probleemscore is gebaseerd op de som van vier typen problemen.
- De laatste HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)-studie is uitgevoerd in het najaar van 2021. Corona en de coronamaatregelen hebben mogelijk de mentale gezondheid van scholieren beïnvloed.
Toename in mentale problemen bij meisjes
Tussen 2005 en 2021 verdubbelde het percentage scholieren van het voortgezet onderwijs dat relatief veel mentale problemen ervaart bijna, van 16% in 2005 tot 31% in 2021. In 2021 rapporteerden scholieren meer mentale problemen vergeleken met alle meetjaren daarvoor. Deze toename geldt zowel voor jongens als meisjes, maar bij meisjes was de toename in mentale problemen groter. Deze toename is toe te schrijven aan verschillende soorten problemen: emotionele problemen, gedragsproblemen, hyperactiviteit/aandachtsproblemen en problemen met leeftijdsgenoten. Alleen bij jongens zijn gedragsproblemen niet toegenomen (Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022)). In 2021 speelde de invloed van corona en de coronamaatregelen mogelijk een rol.
Psychische klachten studenten 2021
Sla de grafiek Psychische klachten studenten 2021 over en ga naar de datatabelBron: Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs, RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), Trimbos-instituut en GGD (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst ) GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland
- Psychische klachten zijn gemeten met de MHI-5, een vragenlijst over de afgelopen 4 weken.
Helft van de studenten in het hoger onderwijs heeft psychische klachten
In 2021 heeft de helft (51%) van de hbo (Hoger beroepsonderwijs)- en wo (Wetenschappelijk Onderwijs)-studenten psychische klachten. Meer vrouwen dan mannen hebben psychische klachten. Bij de oudste studenten van 30 jaar en ouder was het percentage met psychische klachten het laagst, gevolgd door de jongste studenten. Studenten zijn ondervraagd tijdens de coronacrisis; dit kan invloed hebben op de antwoorden (Dopmeijer et al. 2022Dopmeijer, Nuijen, Busch, Tak, Verweij, Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Deelrapport I: Mentale gezondheid, Bilthoven (2022)).
- M.C.M. Busch (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- S.A.F.M. van Dorsselaer (Trimbos-instituut)
- I. Laseur (RIVM)
- M.H.D. Plasmans (RIVM)
- C. Zomer (RIVM)
- E.M. Zantinge, red. (RIVM)