Meer vrouwen dan mannen hebben psychische klachten

Van de Nederlanders van 18 jaar en ouder, heeft 15% psychische klachten. Het percentage volwassen vrouwen met psychische klachten, is in alle leeftijdsgroepen groter dan het percentage mannen. Wel verschilt het patroon tussen vrouwen en mannen. Het percentage vrouwen met psychische klachten is het hoogst bij de jongste vrouwen van 18 tot en met 34 jaar, gevolgd door de 50 tot en met 64-jarigen. Bij mannen neemt het percentage met psychische klachten geleidelijk af met het ouder worden. Bij zowel mannen en vrouwen is het percentage met psychische klachten het laagst onder ouderen boven de 65 jaar.  

Percentage met psychische klachten is toegenomen

Het percentage volwassenen met psychische klachten is tussen 2010 en 2021 toegenomen, zowel bij de gehele groep volwassenen als bij mannen en vrouwen afzonderlijk. Deze toename geldt voor alle volwassenen leeftijdsgroepen tot en met 64 jaar. Alleen bij 65-plussers is het percentage met psychische klachten gelijk gebleven.

Gestandaardiseerd versus ongestandaardiseerd

Bij de zichtbare gestandaardiseerde percentages is er rekening gehouden met veranderingen in omvang en leeftijdsverdeling van de bevolking. De gestandaardiseerde percentages kunnen afwijken van de ongestandaardiseerde percentages. De gestandaardiseerde percentages zijn gecorrigeerd naar de omvang en leeftijdsverdeling van een standaardpopulatie (Nederlandse bevolking in 2019). Bij ongestandaardiseerde cijfers is geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze ongestandaardiseerde cijfers zijn ook in de grafieken opgenomen en kunnen naar wens geselecteerd worden.

Opleidingsverschillen in psychische klachten

De grafiek presenteert cijfers over 2021 naar opleiding. De verschillen zijn statistisch getoetst een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil (een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil ). Resultaten van deze toetsing zijn:

• Bij mannen in de leeftijd van 45 tot en met 64 jaar hebben relatief meer laagopgeleiden psychische klachten vergeleken met hoogopgeleiden. Zo geven 18,6% van de mannen met een lage opleiding aan psychische klachten te hebben ten opzichte van  10,7% van de mannen met een hoge opleiding in de leeftijdsgroep van 45 tot en met 64 jaar. 

Meer meisjes dan jongens met mentale problemen

Bij scholieren van 12 tot en met 16 jaar in  het voortgezet onderwijs ervaart 31% relatief veel mentale problemen, meisjes meer dan jongens (totale probleemscore in figuur). Hyperactiviteit/aandachtsproblemen komen het meest voor (37%), gedragsproblemen het minst (18%). Meisjes ervaren duidelijk meer emotionele problemen en hyperactiviteit/aandachtsproblemen dan jongens.  Gedragsproblemen komen bij jongens en meisjes ongeveer evenveel voor, evenals problemen met leeftijdsgenoten. 

Minder mentale problemen bij hoger schoolniveau 

Het percentage scholieren op het voortgezet onderwijs dat mentale problemen ervaart  verschilt tussen schoolniveaus. Scholieren op het vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) ervaren minder mentale problemen dan scholieren met een lager schoolniveau (totale probleemscore in figuur). Dit geldt specifiek voor gedragsproblemen en hyperactiviteit/concentratieproblemen.  Problemen met leeftijdsgenoten komen op zowel op het vwo als de havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs (Hoger algemeen voortgezet onderwijs) minder vaak voor vergeleken met het vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs). Bij emotionele problemen zijn er geen verschillen tussen de schoolniveaus.   

Toename in mentale problemen bij meisjes

Tussen 2005 en 2021 verdubbelde het percentage scholieren van het voortgezet onderwijs dat relatief veel  mentale problemen ervaart bijna, van 16% in 2005 tot 31% in 2021. In 2021 rapporteerden scholieren meer mentale problemen vergeleken met alle meetjaren daarvoor. Deze toename geldt zowel voor jongens als meisjes, maar bij meisjes was de toename in mentale problemen groter. Deze toename is toe te schrijven aan verschillende soorten problemen: emotionele problemen, gedragsproblemen, hyperactiviteit/aandachtsproblemen en problemen met leeftijdsgenoten. Alleen bij jongens zijn gedragsproblemen niet toegenomen (Boer et al. 2022Boer, M., Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S., Brons, H., van den Eijnden, R., Monshouwer, K, Huijnk, W., ter Bogt, T., Vollebergh, W., Stevens, G., HBSC 2021 Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland, Utrecht (2022)). In 2021 speelde de invloed van corona en de coronamaatregelen mogelijk een rol.  

Helft van de studenten in het hoger onderwijs heeft psychische klachten

In 2021 heeft de helft (51%)  van de hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs)- en wo Wetenschappelijk Onderwijs (Wetenschappelijk Onderwijs)-studenten psychische klachten. Meer vrouwen dan mannen hebben psychische klachten.  Bij de oudste  studenten van 30 jaar en ouder was het percentage met psychische klachten het laagst, gevolgd door de jongste studenten.  Studenten zijn ondervraagd tijdens de coronacrisis; dit kan invloed hebben op de antwoorden (Dopmeijer et al. 2022Dopmeijer, Nuijen, Busch, Tak, Verweij, Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Deelrapport I: Mentale gezondheid, Bilthoven (2022)).