Wijzigingsdatum 02-12-2025

Betaald werk, vrijwilligerswerk en mantelzorg 2024

Skip chart Arbeidsparticipatie, vrijwilligerswerk en mantelzorg 2024 and go to datatable

Bron: Enquête Beroepsbevolking (EBB); CBS Enquête Sociale samenhang en Welzijn; CBS-Gezondheidsenquête

Mannen vaker betaald werk, vrouwen vaker mantelzorger

Een groot deel van de (bijna) volwassen Nederlanders is actief in de maatschappij. Zij participeren in één of meerdere domeinen van maatschappelijke participatie. In 2024 had 73% van de beroepsbevolking (15- tot en  met 74-jarigen) betaald werk. Mannen hebben vaker betaald werk dan vrouwen. In 2024 verrichtte 1 op de 2 personen van 15 jaar en ouder vrijwilligerswerk. Er is hierbij vrijwel geen verschil tussen mannen en vrouwen. In 2024 gaf van de personen van 16 jaar en ouder 13% mantelzorg. Meer vrouwen geven mantelzorg dan mannen.

Grafiek Gezondheid en particpatie beinvloeden elkaar

Skip chart (Zeer) goed ervaren gezondheid naar participatie 2020 and go to datatable

Bron: Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 GGD'en, CBS en RIVM

Gezondheid en participatie beïnvloeden elkaar

Gezondheid kan de maatschappelijke participatie beïnvloeden en andersom (Harbers & Hoeymans, 2013 Harbers, M. M., Hoeymans, N., Gezondheid en maatschappelijke participatie: Themarapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014, Bilthoven (2013) (Harbers, M. M., Hoeymans, N., Gezondheid en maatschappelijke participatie: Themarapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014, Bilthoven (2013))). Mensen die participeren ervaren over het algemeen een betere gezondheid dan mensen die niet particperen. De samenhang is het sterkst bij arbeidsparticipatie. Van de  mensen met een betaalde baan ervaart 87,7% de gezondheid als (zeer) goed. Bij mensen zonder een betaalde baan is dat percentage 66,3%. In de literatuur wordt gewezen op sociale steun die kan voortvloeien uit de sociale contacten, maar ook op de kennis en de vaardigheden die men opdoet als gevolg van participatie (Bekkers et al., 2013 Bekkers, R. H. F. P., de Wit, A., Broese, M. I., Vitamine V: Waarom Oudere Vrijwilligers Langer en Gezonder Leven (2013) (Bekkers, R. H. F. P., de Wit, A., Broese, M. I., Vitamine V: Waarom Oudere Vrijwilligers Langer en Gezonder Leven (2013))). Mantelzorg is hierop een uitzondering. Niet de gezondheid, maar de vraag naar zorg en de band met de hulpbehoevende bepalen of iemand mantelzorg geeft, evenals de morele verplichting om te zorgen. Als het nodig is doen mensen het, voor zover de gezondheid het toelaat (Eysink et al., 2014 Eysink, P. E. D., Harbers, M. M., Zantinge, E.M., Is gezond zijn een voorwaarde voor de participatie van ouderen? (2014) (Eysink, P. E. D., Harbers, M. M., Zantinge, E.M., Is gezond zijn een voorwaarde voor de participatie van ouderen? (2014))). Andersom gezien kan het verlenen van mantelzorg juist een ongunstig effect hebben op de mentale gezondheid, vanwege de emotionele belasting (Bom, 2022 Bom, J., Zorgtaken draaglijk houden (2022) (Bom, J., Zorgtaken draaglijk houden (2022))).

  • H. Giesbers, red. (RIVM)